وقتی همه خوابیم!

توجه کنید:این یک نوشته در حوزه مباحث تخصصی پزشکی نیست،ظاهراً؛اما تنگناهای موجود در عرصه عرضه کلام،گاهی قلم نویسنده را به گونه ای از لابه لای خطوط تمثیلی و تعریفی؛عبور می دهد که تو لاجرم مقصد را در می یابی و او هم به مقصود چنگی در می اندازد و در نهایت حال همه ما خوب است و خوب می شود قطعاً و چرا که نه!”پزشکان حاذق بر این باورند؛وقتی ما می خوابیم باکتری ها بیدارند.”وقتی ما می خوابیم فرصت مناسبی برای کشت میکروبی ایجاد می شود.

راستی را؛آیا گریزی هست از خفتن:ما را؟!و آیا می توان بدون ایجاد ممانعت در برابر بروز عمومی فعالیت کنش گران سیاسی و اجتماعی از ظهور مبادی مفسده،آسوده خاطر بود.آیا می توان قید خفتن را از هراس بیداری باکتری ها زد.گویی ارگانیسم بدن آدمی شباهت بی مانندی با سیستم مبادلات اخلاقی و رفتاری در جامعه دارد.اگر بوی بدن دهان موجبات انزوای انسان در فعالیت های گروهی و جمعی را فراهم می آورد؛شیوع و همه گیری فساد از هر نوعی،فضای جامعه را غیرقابل تحمل می نمایاند.

معمولاً کسی بوی دهان خودش را احساس نمی‌کند؛اما این بوی بد هنگام صحبت کردن ممکن است دیگران را ناراحت کند و به شخصیت شما هم لطمه بزند.مانند وجود فساد در یک جامعه.که هست،وجود دارد و در حال فعالیت است تا زمانی که غول ها از بطری ها بجهند!تا وقتی که نور عدالت بر سیاهیِ فساد بتابد.البته باید بدانید که مشکل بوی بد دهان؛فقط مخصوص شما نیست و تقریباً همه به خصوص صبح‌ها با آن مواجه هستند.

همه جوامع هم مانند همه انسان ها که مبتلا به بوی بد دهان هستند؛از زمینه لازم برای رشد و شیوع فساد برخوردارند.راستی اما! از بوی بد دهان؛هیچ انسانی را گریزی نیست.اما عقلانیت و مدنیت در هم آمیختند تا با نهادسازی؛راه جوامع برای اخلاقی شدن کوتاه شود.دست فاسد قطع گردد و چهره جامعه از مظاهر زشت و پلشت فساد زدوده شود.آری،رسوخ فساد و ریشه دوانیدن اهریمن مفسده در کالبد جامعه نیز با این تمثیل پزشکی هم سنخ است چرا که فساد هم نتیجه خواب آلودگی بخش هایی از جامعه است.وقتی دیده بان؛چشم فرو می بندد؛تجاوز آغاز می شود.

وقتی ما خوابیم…”یک دندان‌پزشک می‌گوید:«هیچ کس با بوی گُل در دهانش از خواب بیدار نمی‌شود!»”حتی مدینه النبی در زمان حیات پیامبر اعظم و کوفه در زمان حیات امیرمومنان نیز از گزند فساد در امان نبوده اند؛تفاوت در حجم،نوع فساد و نحوه برخورد با مفاسد احتمالی است.از این جهت است که نمونه هایی چون مدیریت نبوی در مکه و مدینه و نیز برهه کوتاه مدیریت علوی در کوفه همچنان و الی ابد برای مسلمانان و بلکه قاطبه حقیقت جویان عالم به عنوان نمونه های غایی و راستین مبارزه بی امان با فساد به شمار می روند.نسخه هایی که ظاهراً به گونه ای به خامه قدسی معصومان ما پیچیده شده که در همه آنات شفابخشند و راهگشا…اگر طبیب حاذقی باشد.اگر بیمار امیدواری باشد.اگر اراده مستحکمی باشد.اگر…البته اینکه می گوییم در هر جامعه ای امکان بروز فساد وجود دارد؛به ذات انسان و خاصیت طبیعی هر جامعه انسانی بستگی دارد…

برگردیم به همان مبحث پزشکی خودمان:

“بوی بد دهان که دلیلش هم باکتری‌هایی هستند که شب تا صبح فرصت دارند در دهان فعالیت کنند… مسواک زدن مرتب و بادقت، استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن فاصله بین دندان‌ها و همین‌طور شستن دهان با دهان‌شویه و خوردن لیموترش، آب پرتقال و سبزی‌های معطری مثل نعناع یا مرزه از تولید بوی بد جلوگیری می‌کند.”ناگفته پیداست وقتی برای جلوگیری از بوی بد دهان که در نتیجه فعالیت شب هنگام باکتری ها در غفلت اندام های ایمنی ساز ایجاد می شود،می توانیم راه حل های کاربردی مناسب بیابیم؛آیا مضحک و دردآور نیست که جامعه ای؛راه جلوگیری از ورود فساد در اندام واره و بدنه خود را نمی یابد و در معرض تهاجم مفاسد گونه گون؛بدون ابزار دفاعی قرار می گیرد؟!

سخنواره ای که«وقتی ما می خوابیم»را تذکر می دهد:درباره ی وقوع مجموعه شرایطی در یک جامعه است که هیچکس سرجای خودش نیست.پی نوشت اول: برای خواننده گرامی که این بار از این قلم نکاتی را به ظاهر در مورد بوی بد دهان و راه حل پزشکی رفع آن نیوشاند باید بگوییم که؛برخی مواقع می توان زبان رمزگونه نویسنده در بیان صامت حقایق و ناهنجاری های اجتماعی روز ایران را با اندک دقتی در ترجمان استعاره ای نوشتار نگاشته شده، جستجو کرد.پی نوشت دوم: آری،«وقتی همه خوابیم»؛عنوانی تأمل‌برانگیز است که با کنکاش در لایه‌ی زیرینِ آن، درخواهیم یافت باطنی اعتراض‌آمیز دارد.
حتی اعتراض به سکوت.پی نوشت سوم: اطلاعات پزشکی این وجیزه از مقاله ای به خامه قلم “مریم قنواتی” در روزنامه محترم “همشهری” وام گرفته شد.

محمد مالی