تعصب قومی ،مانع بزرگ ادامه تحصیل دختران روستاها و شهرهای خراسان شمالی

‌اندک اندک بوی ماه مهر از راه می‌رسد و زنگ آغاز سال تحصیلی جدید به صدا در می‌آید، اما در برخی نقاط و منازل خراسان شمالی مهر دیگر ماه مدرسه نیست.منطقه خراسان شمالی، همیشه وقتی از ترک تحصیل صحبت می‌شود عواملی همچون فقر مالی، دوری راه و نبود فضای آموزشی به میان می‌آید، اما در خراسان شمالی عاملی مهم‌تر از این مسئله که بحث فرهنگی است، بر روی تحصیل دانش آموزان به خصوص در مقاطع بالا تاثیر گذاشته و قربانی‌های فراوانی که بیشتر آن‌ها دختر هستند را می‌گیرد. این مسئله نه تنها در روستاهای دور افتاده بلکه در داخل شهر و در خانواد‌ه‌هایی که از لحاظ اقتصادی در سطح بالایی هستند نیز تاثیر گذاشته است‌ و از سوی دیگر این فرهنگ حتی بر روی شماری از دختران نیز تاثیر گذاشته و زمانی که به مقطع دبیرستان می‌رسند، خود آن‌ها تمایلی به ادامه تحصیل ندارند و خانه نشینی را به ادامه تحصیل ترجیح می‌دهند.

جهاندوست یکی از دختران ترک تحصیل کرده خراسان شمالی در گفت و گو ایسنا می‌گوید: تا سوم راهنمایی به مدرسه رفتم و بعد از آن ترک تحصیل کردم. وی با اشاره به اینکه از لحاظ اقتصادی در سطح بالایی بودیم، می‌افزاید: ‌فرهنگ خانواده‌مان طوری بود که دخترانشان را به دانشگاه نمی‌فرستادند و باید از مقطع دیپلم ترک تحصیل می‌کردیم. وی با بیان اینکه چهار خواهر دیگر دارم که تمامی آن‌ها نیز از مقطع راهنمایی ترک تحصیل کرده‌اند، ادامه می‌دهد: زمانی که کلاس سوم راهنمایی بودم منزلمان را عوض کردیم و در محل جدید نیز آشنایی نداشتم که به دبیرستان بروم و تنهایی نیز امکان رفتن برای من مهیا نبود. وی اظهار می‌دارد: خانواده‌ام خیلی به حرف مردم توجه می‌کردند که آن‌ها چه چیزهایی می‌گویند‌ و از طرف دیگر فامیلی داشتم که به دخترانی که در مقاطع بالاتر به تحصیل می‌پرداختند، نگاه بدی داشتند.

پاسبان یکی دیگر از دختران ترک تحصیل کرده بجنوردی با اشاره به اینکه پدرم از لحاظ مالی در سطح خیلی خوبی بود و از سوی دیگر خودم هم در اوقات فراغت قالی بافی می‌کردم، بیان می‌کند: زمانی که به کلاس اول دبیرستان رسیدم پدرم به من گفت که تحصیل برای افراد نیازمند است تا دستشان به کار دولتی بند شود و ما نیازی به ادامه تحصیل نداریم‌ و مجبور به ترک تحصیل و قالی بافی شدم. شادان پناه با بیان اینکه خانواده‌ام ادامه تحصیل و رفتن به دانشگاه را متعلق به پسران می‌دانست، تصریح می‌کند: زمانی که اول راهنمایی بودم در مدرسه تیزهوشان قبول شدم، اما مادرم اجازه رفتن به آن مدرسه را به من نداد. وی با ذکر اینکه برادرم از لحاظ درسی ضعیف بود، تاکید می‌کند: پاسخی که مادرم به من داد، این بود آن کسی که باید درس بخواند و در این مدارس قبول شود، نمی‌شود و تو هم نمی‌خواهد که ادامه تحصیل بدهی. برزگر یکی از شهروندان مرد بجنوردی با ذکر اینکه عرف و فرهنگ خانواده ما این اجازه را به ما نمی‌دهد که اجازه دهیم تا دختران ما دور از ما تحصیل کنند، می‌گوید: ما دخترانمان را خودمان به مدرسه می‌بریم، حال چگونه اجازه دهیم تا در یک شهر دیگر ادامه تحصیل دهد. وی می‌افزاید: شاید بی اعتمادی به برخی از افراد جامعه یکی از دلایل این امر باشد.

در همین رابطه یک جامعه شناس با اشاره به اینکه فرهنگ مجموعه‌ای از باورها، اعتقادات و گرایشات است، توضیح می‌دهد: درست است که وسائل ارتباط جمعی توانسته توسعه پیدا کند، اما باید ببینیم که این ابزار چقدر توانایی آن را داشته است که برخی از فرهنگ‌های اشتباه را تصحیح کند. مهدی نوری با بیان اینکه در خراسان شمالی قومیت‌های متفاوت با فرهنگ‌های گوناگون وجود دارد، می‌افزاید: باید ویژگی‌های ذاتی فرهنگ اشتباه تغییر پیدا کنند. وی با تاکید بر اینکه هنوز نظام مرد‌سالاری در خراسان شمالی حاکم است، اظهار می‌دارد: یکی از دلایل اصلی ترک تحصیل دختران در این استان وجود این فرهنگ اشتباه در بین مردان است. به گفته نوری، این مسئله بیشتر در مناطق روستایی این استان مشاهده می‌شود. وی تصریح می‌کند: دست کم گرفتن دختران یکی دیگر از دلایل ترک تحصیل دختران در این استان است. بسیاری از دختران فکر می‌کنند که در جامعه نیازمند حامی و پشتیبان هستند و بدون این پشتیبانی‌ها نمی‌توانند در جامعه حضور پیدا کنند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان می‌کند: دیدگاه سنتی نسبت به زن‌ که یک دختر تا چه زمانی می‌خواهد درس بخواند و بالاخره باید ازدواج و شوهر‌داری کند، زمینه ترک تحصیل آن‌ها را در این استان فراهم کرده است. رییس آموزش و پرورش خراسان شمالی با ذکر اینکه متاسفانه وجود فرهنگ‌های اشتباه در خصوص ادامه تحصیل دختران در برخی از اقوام این استان، زمینه‌های ترک تحصیل آن‌ها را هر ساله فراهم کرده است، اظهار می‌دارد: البته این مشکل تا حدودی در این استان در سال‌های اخیر کمتر مشاهده می‌شود. سید محمد لنگری در گفت‌وگو‌ با ایسنا، بیان می‌کند: این مشکل در مناطقی همچون جرگلان، کهنه جلگه، شهرستان مانه و سملقان و در بین برخی از اقوام این استان بیشتر مشاهده می‌شود. وی توضیح می‌دهد: این افراد به علت بحث‌هایی همچون اختلاط دختر و پسر در یک کلاس، حضور آقایان در مدارس مشکل دارند و اجازه حضور دخترانشان در مدارس را نمی‌دهند. لنگری می‌گوید: اما بحث مشکل اقتصادی در ترک تحصیل دختران بیشتر تاثیر‌گذار است.