آیرونیت بازیگران سیاسی!

آیرونی یکی از مجازهای سخن است که بنا بر آن, شخص چیزی می گوید اما منظور و هدفش معنای متضاد آن است. یا بعبارتی دیگر, تناقض, پرکاربردترین شیوه در آیرونی کلامی و سیاسی است. حال مراد از تعریف آیرونی, واکاوی و حتی یافتن این شیوه کلامی و سیاسی در میان بازیگران و کنشگران سیاسی است که در بزنگاه های سیاسی و اجتماعی از روزنی آیرونیک وارد فعالیت های سیاسی می شوند.حال, چه بازیگرانی از این مفهوم حتی بصورتی غیر ارادی در کنش های سیاسی خود وام می گیرند؟

و یا چه زمانی این شیوه آیرونیک را می توان در عمل سیاسی بازیگران شاهد بود؟ در صحنه سیاسی ما شاهد گفتمان های متکثر و گاه متفاوت هستیم, اما گفتمان های غالب دارای شناسنامه مشخص و نقشه راه بارزی هستند. علاوه بر این گروهی هایی دیگر سعی در خلق و یا طراحی گفتمان یا جبهه ای دیگر دارند. مبحث آیرونیک در شق دوم خود را آشکار می نماید, بدین صورت که آنان در ابتدای راه با نبود گفتمان مشخص و بنا به ضرورت واقعیت سعی در اتحاد و انسجام نیروهای خود دارند و از لحاظ تئوریکال در هاله ای از ابهام قرار دارند. فی المثل A دارای گفتمان و شاکله سیاسی مشخصی است, در حالی که B فاقد گفتمان و بدنبال استفاده ابزاری از گفتمان مادر که حتی A به آن متعلق است, می باشد. صفت آیرونی در عمل سیاسی در رابطه با B خود را بیشتر عیان می سازد.

این وارونه گویی فقط بخشی از ظرافت آیرونی را با خود بهمراه دارد. آدم دروغگو یا شیاد ممکن است چیزی متضاد با آنچه در نظر دارد بگوید, اما او از آیرونیت عمل خود آگاه نباشد, و کسانی این گفته و عمل را آیرونیک می دانند که این واژگونگی معنا را در یابند. بنابراین لازم است بدانیم که این وارونگی در عمل و ایده در کجا رخ می دهد. اگر نمی خواهید مخاطب تان را گول بزنید, چرا متضاد آنچه در نظر دارید می گویید؟ دو دلیل برای این امر بایستی لحاظ کرد: ابتدا اینکه آیرونی شکلی از ریشخند یا بیان یک انتقاد است, مثلا شجاع نامیدن ترسو بصورت آیرونیک, ریشخند کردن بزدلی اوست.

آیرونی بطور موثری مانع از آن می شود که گوینده در موضعی اثباتی قرار بگیرد و تا حدودی هم می تواند او را از مسائلی که در باب آنها موضع می گیرد, دور نگاه دارد. دوم آنکه بازشناسی و تشخیص آیرونی میان بازیگران و کنشگران سیاسی می تواند به ایجاد تمایز میان اعضای باریک بین و فرهیخته تر گروه و اعضای بازیگر منتفع از وادی سیاست کمک رسانی کرده و روشنگری نمود. خلاصه آنکه صفت آیرونی بر کسانی در کارزار سیاسی صادق است که پنهان سازی را در اولویت قرار داده و در عالم واقع بر خلاف آن موضع می گیرند, مانند ادعای B بر همراهى و قبول گفتمان A.و در آخر آیرونیت سیاسى را به گونه ای از زبان سقراط در مواجهه با سوفیست ها می توان چنین بیان نمود که: آنها گفتن بلدند, اما گفتگو بلد نیستند!

هادی حزباوی