آیت الله حیدری: مردم اهواز در سال ۱۶ هجری اسلام را همراه با تشیع درک کردند

آیت الله دکتر محسن حیدری: مردم اهواز در سال ۱۶ هجری اسلام را همراه با تشیع درک کردند/ بسیاری از قبایل خوزستانی از نوادگان اصحاب امیرالمومنین(ع) هستند .آیت الله دکتر محسن حیدری در نشست تخصصی همایش بین المللی قاضی سید نورالله شوشتری: یکی از مقالات در این همایش تاریخ شیعه در خوزستان را به قرن هشتم و نهم هجری و با رسیدن سادات مرعشی به شوشتر نسبت داده است، این نظر نویسنده درمورد شوشتر و مناطق شمالی خوزستان صحیح است اما آنرا به سایر نقاط خوزستان نمیتوان تعمیم داد. تشیع در مناطق جنوبی و غربی خوزستان یعنی اهواز، دورق و حویزه و اطراف آنها اصیل است ، این مناطق در تشیع نسبت به تمام مناطق ایران گوی سبقت را ربوده بودند. در مناطق شمالی خوزستان تا قرن نهم و دهم اکثرا مردم پیرو غیر از مکتب اهل بیت بودند و در دروه صفویه به تشیع گرایش پیدا کردند.

قبل از اینکه تشیع به قم، ری و مازندران برسد اولین منطقه ای در عالم اسلام که تشیع را در ایران پذیرفت مردم اهواز بودند، در سال ۱۶هجری در فتح اهواز توسط اصحاب پیامبر و اصحاب خاص و نزدیک امیرالمومنین علی(ع) نظیر سلمان فارسی، مقداد ابن اسود کندی، خالد ابن سعید ابن العاص، عمار یاسر، حذیفه ابن یمان، عدی ابن حاتم طایی، ابو برزه اسلمی و رفاعه ابن شداد بجلی شرکت داشتند و وقتی مردم اهواز به اسلام مشرف شدند اصحاب امیرالمومنین(ع) را دیدند و درس امامت و ولایت را از آنها آموختند و به مکتب اهل البیت علیهم السلام گرویدند.نکته دیگری که بر اصالت تشیع در اهواز دارد هجرت جمع زیادی از شیعیان مخلص کوفه به ایران که اکثرا در اهواز سکونت یافتند و در برخی کتب تاریخی نوشته شده است که بیش از ۵۰هزار نفر از مردم کوفه در زمان حکومت معاویه و بعد از شهادت اباعبدلله الحسین در خوزستان بودند

نوادگان جمعی از اصحاب امیرالمومنین (ع) در بین این مهاجران بودند، از جمله نوادگان طرفات، “طرفه و طارف و طریف” فرزندان عدی ابن حاتم طایی که هر سه نفر در جنگ صفین در رکاب امام علی(ع) شهید شدند و اکنون قبیله بنی طرف در خوزستان منسوب به طرفات هستند، یا نوادگان قیس ابن سعد عباده خزرجی که از فرماندهان مخلص امیر المومنین و امام حسن(ع) بود، همچنین سودانی های ساکن خوزستان، نوادگان مقداد ابن اسود کندی هستند، همین طور نعمان ابن ابراهیم ابن مالک اشتر که بسیاری از مذحجی های خوزستان منسوب به ایشان هستند و یا فرزندان هانی ابن عروه در خوزستان، مقصود این است که بسیاری از شیعیان و مخلصان در اهواز بودند و تشیع را گسترش دادند.

در قرن دوم هجری نیز انتخاب عبدالله نجاشی، از شیعیان و اصحاب امام صادق (ع) از سوی منصور دوانیقی به عنوان حاکم اهواز دلیلی دیگر بر گسترش تشیع در اهواز است و خلیفه عباسی با چنین اقدامی تلاش کرد تا اهوازی ها را آرام کند و بهانه قیام را علیه حکومت خود کنترل نماید.خاندان های مطرح شیعه اهوازی در طول تاریخ وجود داشتند مثل خاندان بنی نوبخت، خاندان علی ابن یقطین، خاندان علی ابن مهزیار اهوازی، خاندان حسن و حسین ابن سعید اهوازی، خاندان ابن سکیت دورقی و خاندان ابی نواس اهوازی که همگی اهوازی، شیعه و مخلص اهل بیت بودند.نکته بعد این که در قرن سوم حوزه علمیه مشهوری در اهواز بوده است و امام رضا(ع) که از خوزستان وارد ایران میشوند و حداقل یک هفته در اهواز اقامت می کنند و شیعیان خدمت ایشان میرسیدند. این دلالت بر اصالت و قدمت شیعه در اهواز دارد.

مکاتبات ائمه اطهار با علمای اهواز مشخص میشود که اهواز مرکز تشیع در ایران بوده است.تألیفات علمای اهوازی نقش عمده ای در انتقال احادیث و احکام اسلام و تشیع به ما ایفا کرده اند و فرهنگ شیعی مدیون کتاب های علمای اهوازی بود که حلقه وصل اصول اربع مئه به کتب اربعه شیعه است. کتابهای اهوازیون منابع اصلی بسیاری کتب بزرگ شیعی است و اگر علما اهواز این کتاب ها را نمی نوشتند ضربه بزرگی تشیع وارد می شد. حکومت های شیعی در منطقه اهواز تشکیل شده بود، در قرن چهارم در حویزه حکومت شیعی دویس اسدی تشکیل شد که تا اهواز و اطراف آن حکومت می کردند.همچنین در قرن هشتم قبل از ورود سادات مرعشی به شوشتر و خوزستان، حکومت شیعه مشعشعی با مرکزیت حویزه در کل خوزستان تشکیل شده بود، آنها حکومت قدرتمند شیعی تشکیل دادند که حدود دو قرن بر خوزستان حکومت کردند و نقش بسزایی در ترویج تشیع در این مناطق داشتند.اینها و دلایل تاریخی بسیار دیگری وجود دارد که بر اصالت و قدمت تشیع در اهواز دارد.