زنگ خطر کمبود معلم در آموزش و پرورش به صدا در آمد

وزیر آموزش و پرورش اعلام کرده ۵۰۰هزار معلم طی ۱۰سال آینده بازنشسته می‌شوند، همچنین به‌گفته معاونان وزیر کمبود دست‌کم ۷۸هزار معلم در دوره‌های ابتدایی و متوسطه اول، یکی از چالش‌های پیش روی است که با توجه به بازنشستگی روزافزون معلمان پیچیده‌تر می‌شود. بدین‌ترتیب زنگ خطر کمبود معلم در آموزش و پرورش به صدا در آمده ‌است.علی‌اصغر فانی در نشست مشترک شورای معاونان و مدیران کل آموزش و پرورش استان‌ها در این‌باره گفته برنامه‌ریزی ما باید به‌گونه‌ای باشد که در برابر خروج500هزار معلم، 250هزار نیرو وارد آموزش و پرورش کنیم تا بتوانیم در یک افق نزدیک از کثرت نیروی انسانی شاغل در این وزارتخانه کم کنیم. پیش‌تر نیز معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش وپرورش با اشاره به استقرار پایه نهم در سال تحصیلی آینده [95-94] اعلام کرده که در مقطع متوسطه اول نیاز به 50هزار معلم پیش‌بینی می‌شود که در سال بعدی نیز همین تعداد نیرو در متوسطه دوم مورد نیاز است که باید تدابیر ساماندهی برای این موضوع از هم‌اکنون اندیشیده شود.

کمبود معلم ابتدایی

وزیر آموزش و پرورش نیز آذر 92از مشکل کمبود معلم در دوره ابتدایی سخن گفت و اینکه در دوره ابتدایی با کمبود 24هزار معلم روبه‌رو بوده که با به کار‌گیری معلمان بازنشسته سعی شد این مشکل حل شود.مشکل کمبود معلم دوره ابتدایی در سال تحصیلی 93-92نیز کاملا مشهود بود. تابستان امسال محمد دیمه‌ور، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که آموزش و پرورش به ۲۷ تا ۲۸ هزار نیرو در حوزه ابتدایی نیاز دارد. به‌کارگیری سرباز معلم‌ها و نیروهای بازنشسته و سپردن برخی مدارس ابتدایی به بخش غیردولتی از روش‌هایی بود که برای کاهش پیامدهای مشکل کمبود معلم اجرا شد. البته برخی معلمان دوره اول متوسطه نیز به اجبار برای تدریس به دوره ابتدایی فرستاده ‌و برخی کلاس‌ها نیز ادغام شدند که تراکم را افزایش داد و افت تحصیلی به‌دنبال دارد. همه اینها راه‌حل اساسی نیست و هر سال به شکل جدیدی اجرا می‌شود و چاره‌اندیشی اصولی دیده نمی‌شود.

50هزار معلم مازاد

درحالی‌که آموزش و پرورش نیاز مبرمی به هزاران معلم برای دوره‌های ابتدایی و اول متوسطه دارد هزاران معلم نیز مازاد هستند و به‌دلایل مختلفی سرکلاس نمی‌روند. عظیم محبی، مدیرکل آموزش متوسط اول، بهمن92گفت: با توجه به ساختار جدید نظام آموزشی و حذف پایه هشتم در سال تحصیلی جاری(930-92) هم‌اکنون50هزار معلم مازاد وجود دارد، بسیاری از این معلمان در دفتر می‌نشینند و تدریس‌ ندارند درحالی‌که کمبود معلم داریم.وزارت آموزش و پرورش با توجه به روند کنونی بازنشستگی معلمان، ممنوعیت استخدام جدید و وضعیت دانشگاه فرهنگیان و کمبود چندده‌هزار نفری نیرو، با بحران کمبود معلم به‌ویژه در دبستان‌ها روبه‌رو شده‌است. 13هزار فرهنگی امسال در کشور بازنشسته می‌شوند، 50هزار معلم کمبود داریم و حق‌التدریس معلمان نیز باید 10درصد کاهش یابد. افزون بر اینها استخدام در آموزش و پرورش ممنوع است و دانشگاه فرهنگیان که تنها راه ورود به دستگاه تعلیم و تربیت است تا 3سال آینده خروجی ندارد. خسرو نظری، رئیس مرکز برنامه‌ریزی و منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش هم تأیید می‌کند که با کمبود 50هزار معلم که بخش عمده آن در دوره ابتدایی است روبه‌رو هستیم. افزایش آمار دانش‌آموزان از مهر 93به 13میلیون نفر و 58هزار نیروی مازاد با آنکه معلم هستند هیچ‌گونه فعالیت آموزشی و پرورشی ندارند. 3سال پیش برای جبران کمبود معلم، نیروهای شرکتی(خدماتی، سرایدار، راننده و…) بدون طی‌کردن دوره‌های مورد نیاز سر کلاس رفتند و امسال نیز برای جبران کمبود معلم افزون بر به‌کارگیری سرباز معلم‌ها و نیروهای بازنشسته، برخی مدارس ابتدایی به مؤسسان مدارس غیردولتی سپرده شد.

نقش کمرنگ دانشگاه فرهنگیان

«تنها راه ورود به مجموعه آموزش و پرورش دانشگاه فرهنگیان است»؛ این جمله‌ای است که بارها مسئولان ارشد آموزش و پرورش در دوره گذشته و کنونی بر زبان آورده‌اند ولی در عمل چنین چیزی رخ‌ نداده‌است. براساس برنامه پنجم توسعه باید هر سال دست‌کم 25هزار دانشجو در دانشگاه فرهنگیان پذیرش شوند و طی 4سال 171هزار دانشجو باید جذب دانشگاه فرهنگیان می‌شدند، این میزان تقریبا با خروجی آموزش و پرورش طی این سال‌ها برابری می‌کرد. سال اول راه‌اندازی دانشگاه فرهنگیان در دولت دهم 25هزار دانشجو پذیرش شدند ولی در سال‌های بعد این روند تغییر کرد و در دولت یازدهم ابتدا به حدود 17هزار و سپس به حدود 11هزار نفر کاهش پیدا کرد. از طرفی نخستین معلمان خروجی دانشگاه فرهنگیان دست‌کم 2سال دیگر وارد مدارس می‌شوند که یقینا پاسخگوی نیازهای آموزش و پرورش نخواهد بود.حالا زنگ خطر کمبود معلم به صدا در آمده‌ ولی گوش شنوایی نیست و برخی همچنان این خطر را جدی نمی‌دانند. بحران زمانی نمایان‌تر می‌شود که مسئولان اذعان دارند که ساماندهی نیروی انسانی در کوتاه‌مدت امکان پذیر نیست.