راه حلی برای استفاده بهینه از آب باران!

رودخانه کارون که روزگاری به امواج خروشانش مشهور بود، ظاهرا حیاتش با چالش ها و اقدامات ناشایست توسط برخی از مدعیان و دوستدار ایران به وضعیت ناگواری رسیده و همچون مردمانی که در کنارش زندگی می کنند دچار عوارض انسان ساز شده و دیر یا زود با همین روند مدیریت ، مرگ زودرس به سراغ […]

رودخانه کارون که روزگاری به امواج خروشانش مشهور بود، ظاهرا حیاتش با چالش ها و اقدامات ناشایست توسط برخی از مدعیان و دوستدار ایران به وضعیت ناگواری رسیده و همچون مردمانی که در کنارش زندگی می کنند دچار عوارض انسان ساز شده و دیر یا زود با همین روند مدیریت ، مرگ زودرس به سراغ آن هم می آید.برخی از اقدامات ناشایستی که جریان کارون تمدن ساز را با چالش مواجه کرده شامل: حذف و انتقال سرشاخه‌های آن و کاهش آورده ، ورود پسآبهای شهری و صنعتی، احداث سدهای بدون تحقیقات لازم زیست محیطی و برداشت های غیرمجاز و افزایش حجم رسوبات در آن و…می باشد.

ضمنا در شرایط فعلی عرض رودخانه کارون حدودا به طور متوسط ۲۵۰ مترثبت شده است؛ چنانچه بتوان ارتفاع آب را ۲ متر بالاتر آورد، عرض آن بطور متوسط تا ۳۵۰ متر نیز قابل افزایش بوده ولی در شرایط فعلی در فصل کم آبی بخشهایی از عرض رودخانه تا ۵۰ متر نیز کاهش یافته است.بعضی از اساتید محترم این فن به اشتباه کاهش عرض رودخانه را برای بالا بردن سرعت و عمق آب کارون تجویز نموده اند
که از نظر علم زیست محیطی نمی تواند درست باشد که نسخه مناسبی نیست و تاثیری در میزان خودپالایی رودخانه نداشته و فقط سرعت عبور مواد آلاینده را از مقطعی به مقطع پایین تر افزایش می دهد

کم‌ آبی رودخانه ‌و میزان آورده آن از بالا دست رژیم جریان رودخانه و تغییرات ان باعث گردیده تئوری کاهش و کم کردن عرض رودخانه برای افزایش عمق آن تجویز شود (فرضیه ای اشتباه که تجویز شده است)البته می توان با احداث اب بندهای مناسب به بالا بردن سطح آب و عمق ان اضافه کرد،تفاوت در این است که حجم آب بیشتری در دسترس است و با افزایش عمق، آب بیشتری فرصتی برای خود پالایی آب در نظر گرفته شود،تا محیط زیست آبی رودخانه بهتر حفظ شود و ماهی‌ ها و جانوران بتوانند به زندگی طبیعی خودشان ادامه دهند.متاسفانه فقط با کم کردن عرض باعث می شود که مواد آلوده کننده با پالایش اندک از محل تخلیه به سرعت خارج و عبور داده شوند و زمانی برای خودپالایی رودخانه منظور نگردد.

پیشنهاد اینجانب، بعنوان یکی از راه حل های کاهش آلودگی و ذخیره آب در رودخانه کارون، احداث حداکثر پنج دهانه سد لاستیکی به ارتفاع سه متر در محل های مناسب می باشد،با توجه به اینکه فاصله اهواز تا دهانه خلیج فارس(طول کارون از اهوازتا خلیج فارس) ۱۸۰ کیلومتر درسطحی فلات(شیب کم یکنواخت و جزیی)با تفاوت ارتفاع ۱۰ تا ۱۲ متر بوده ، حجم آبی بالغ بر ۱۳۰ میلیون متر مکعب در هر بارندگی قابل ذخیره کردن است‌.

هر چه میزان ارتفاع آب بالاتر برده شود وهمزمان حجم آن افزایش یابد، بر قدرت خودپالایی آب نیز افزوده شده و علاوه بر مزیت های متعدد سد لاستیکی و در کنار ذخیره آب برای فصل های کم آبی و کارهای صیادی و پرورش ماهی و رونق گردشگری و در زمانهای مناسب ایجاد سیل دشت، نقاطی که کانون گرد و غبار هستند را نیز مهار می کند.و همچنین دستگاه لایروبی در مکانی ثابت، در اولین سد لاستیکی اجرا شده در مسیر، و‌تعبیه مکان مناسب جهت تخلیه رسوب ها قابل استقرار می باشد.سد لاستیکی دارای مزایای فراوانی می باشد که بیان آنها خود به یک مطلب تخصصی تر نیاز دارد ولی این مطلب تنها جهت یادآوری مسئولین و اساتید برای رفع بخشی از معضل رودخانه کارون بوده و استفاده بهینه از آب شیرین باران که خداوند به رایگان در اختیار ما قرار داده است می باشد.همچنین این ذخیره سازی و احداث سدهای لاستیکی بسیار کم هزینه تر و ‌به صرفه تر از مصوبه ای می باشد که بناست سالانه ۲۵۰ میلیون متر معکب آب شور را تصفیه و از خلیج فارس به فلات مرکزی منتقل نماید.

زمان بابادی شوراب

دانشجوی دکترای سازه های آبی
کارشناس ارشد سازه های آبی
کارشناس ارشد محیط زیست
مهندس عمران

۱۸ آذر ۱۳۹۷