مدیریت بحران یا مدیریت جرقه ای بحران!

طبق تعاریف موجود در خصوص مدیریت و نحوه عملکردی مدیریت بحران آنچه که شفاف و ملموس است این است که مدیریت بحران در شرایط بحرانی وارد عمل شده و با برنامه ریزی های از قبل صورت گرفته در اسرع وقت شرایط بحرانی را تبدیل به شرایط نسبتا طبیعی و قابل کنترل کرده و نه اینکه فقط نقش اداره و نظارتی و مدیریتی باشد و بر عملکرد بقیه ارگان ها و سازمان ها و… نظارت داشته باشد.با گذشت چند ساعت از ورود ریزگردها به استان خوزستان و رسیدن به سه برابر حد مجاز الایندگی هوا و تعطیلی مراکز آموزشی عالی و مدارس در نوبت صبح و برخی شهرستان ها حتی در نوبت بعد از ظهر توسط فرمانداری های شهرستان ها برای حفظ سلامتی هم استانی های عزیز عکس العملی بسیار بجا بود ولی سوالی که هم اکنون افکار عمومی را درگیر خود کرده این است چرا مدیریت بحران مرکزیت استان خوزستان اهواز را در نوبت صبح برای حفظ سلامتی همشهریان عزیز اهوازی تعطیل نکرده است؟

مدیریت بحران که طبق معمول خود را مبرا از این قضیه میداند و توپ سوء مدیریتی و ضعف مدیریتی خود را در میدان بعضی مدیران همچون شهردار اهواز می اندازد و مدیریت خود را بی عیب و نقص میداند چندی پیش در نشست خبری که در اسفند ماه سال ۹۶ با اصحاب رسانه برگزار شده بود مدیریت بحران استان خوزستان به نکات بسیار مهم و اساسی اشاره کرد که بصورت اجمالی به آنها گذری می اندازیم:

کیامرث حاجی‌زاده در نشست خبری که در روز (۱۹ اسفندماه) برگزار شد، اظهار کرد: گردهمایی دو روزه مسئولان سازمان مدیریت بحران کشور و مدیران کل مدیریت بحران برای اولین بار به میزبانی اهواز در روزهای ۲۰ و ۲۱ اسفندماه برگزار می‌شود. با توجه به وجود بحران‌های متعدد خوزستان، قطعا این گردهمایی در بحث برنامه‌ریزی و اعتبارات و تغییر نگرش مسئولین سازمان مدیریت بحران کشور نسبت استان خوزستان تاثیر خواهد داشت.حاجی زاده بیان کرد: ستاد مدیریت بحران به عنوان یک ستاد حاکمیتی و نظارتی به عنوان بخشی از استانداری وظایف نظارتی و حاکمیتی را اعمال می‌کند و دستگاهی خدماتی نیست. ستاد مدیریت بحران، مدیرکل مدیریت بحران نیست بلکه استاندار رئیس ستاد است و من سخنگوی و دبیر ستاد هستم بنابراین در بحث تعطیلی در زمان بحران‌ها من به تنهایی تصمیم‌گیرنده نیستم. مدیرکل مدیریت بحران خوزستان بیان کرد: ابزار تصمیم‌های ستاد مدیریت بحران در خصوص تعطیلی در زمان وقوع ریزگردها یا بحران‌ها، مجموعه هواشناسی و پس از آن سازمان محیط زیست است که میزان غلظت‌های ریزگرد را گزارش می‌دهند. همه می‌دانیم که دستگاه‌های هواشناسی مشکل دارد و این مساله جدید نیست.

حاجی زاده عنوان کرد:قطعا این گونه نیست که مشکل ۴۰۰هزار هکتار کانون ریزگرد یک ساله رفع شود بلکه باید حداقل یک پروسه پنج ساله جهت حل این معضل طی شود البته باید مسولان پای کار بیایند که ما به موضوع پای کار بودن برخی مدیران نقد داریم.حال که به نکات قابل توجه گفته شده در این نشست خبری اشاره شد چند نکته مهم به مدیریت بحران عنوان می گردد:

شخصی را که به عنوان مدیر و مسئول یک اداره یا سازمانی منصوب می کنند و آن هم نه بر اساس شایسته سالاری! باید خود دارای یک برنامه استراتژیکی مدیریتی در روند کارها و دور نگاه مدبرانه مدیریتی داشته باشد و نه اینکه مسئولیتی که به او تفویض اختیار شده را به مقام بالاتر خود روا دهد که کاری بسیار خنده دار و بیهوده در امر مدیریت و رهبری و دیدگاه های مدیریتی بر حسب سلسله مراتب سازمانی است، یا اینکه نتواند در حوزه خود تصمیم قطعی و محکمی بگیرد و خطاهای خود را به واحد یا سازمان ها دیگری آویزان و برچسب زند که خود ناشی از بی تدبیری و عدم شایسته سالاری در مسئولیت و مدیریتی خواهد بود.

عملا به گونه ای که خود یک مدیر نتواند مدیریت کند و کار را حواله دیگری کند؛حال به نحوه مدیریت اداره کل بحران استان که اداره ای مهم و حساس که در ابتدا با جان انسان و دیگر با مال و سرمایه نظام را دارد مواجه هستیم. شاید مثل بنده از نحوه ی تصمیم گیری و در بازتاب نتایج از پارادکس های مواجه می شویم که باعث سردرگمی همه شده که جای سوال و حتی سوالات مختلفی را به وجود می آید.
روزی که سطح شرایط زندگی کمی در حد تحمل است آن روز تعطیل است و روزی که سطح بحران با جان و مال ما بازی می کند آن روز باید کاملا عادی و همه چیز طبق روال عادی سپری کنیم، هر چند سختی و زحمت به جان ما می چسبدنمی دانم که مقصر کجاست آن اداره ی هواشناسی که اوضاع آن روزها را آنگونه که بوده اشتباه گزارش کرده یا نکرده یا مدیر بحران استان نبوده که اوضاع را با چشم خود ببیند و به صدق آن تصمیم درستی بگیرد؟! و جایی دیگری خود را دبیر و هماهنگ کننده مدیریت بحران می نامد و امر مهم تصمیم گیری را به زمین استاندار می اندازد که اگر مورد هجمه به تصمیم نادرست خود شده،بازخواست نشود که این شانه خالی کردن از وظیفه و خلاف سلسه مراتب اداری و تفویض اختیار است.

در وهله اول مدیریت بحران بهتر است که برنامه های سازمانی مدون شده و سیتماتیمک که برای اداره وی تعریف شده را بار دیگر مطالعه کند .در وهله دوم نیز مدیریت بحران باید مسولیت پذیر باشد و وظایفی که به وی محول شده و اموری که در حوزه وظایف تعریف شده وی است را به خوبی انجام دهد.خود راباخود به روشنی خواهیم دریافت و بهتر است که در شرایط بلاتکلیف و یه لنگ به هوا باشیم و عده ای را دور خود جمع کنیم و بر طبل بی تدبیری، سوء مدیریتی و تصمیم گیری و بی علمی خود بزنیم.

عیسی نیسی
خبرنکار
*١٣٩٧/٢/٣ *