سربازان سپیدی! / لفته منصوری

قال رسول‌الله (ص): نعمتان مجهولتان الصحة و الامان. دو نعمت‌اند که قدرشان مجهول است: صحت و امنیت‏[1] هم‌زمان با میلاد حضرت مهدی (عج) از روز جمعه 31 اردیبهشت تا روز پنجشنبه 6 خرداد به‌عنوان هفته سربازان گمنام امام زمان (عج) نام‌گذاری شده است. این هفته برخلاف تمام‌روزها و هفته‌هایی که به مناسبت‌های مختلف در تقویم ملی گنجانده‌شده به‌جای تقدیر و تجلیل از اشخاص از موضوع قدرشناسی می‌شود. موضوعی که در حدیث معتبری از پیامبر عظیم الشان اسلام یکی از نعمت‌های مجهول قلمداد شده است.

امنیت ملی مفهومی است سیال، گسترده، پیچیده و مبهم که در مورد تعریف آن توافق واحدی وجود ندارد و لذا محققان بیشتر بر مصادیق آن نظیر حفظ خود، ارزش‌های حیاتی، تمامیت ارضی، مردم، بقای کشور، ثبات سیستم سیاسی و اجتماعی و حاکمیت کشور، فقدان ترس از خارج و داخل نسبت به منافع ملی تکیه‌دارند. بعلاوه باید دانست که برداشت هر کشوری از امنیت ملی با توجه به شرایط داخلی، منطقه‌ای و جهانی آن کشور صورت می‌گیرد. در تعریف امنیت همچنین باید به ابعاد گوناگون سیاسی، نظامی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن توجه داشت.[2]

برای ما خوزستانی ها که در یک استان مرزی با پیچیدگی‌های فوق‌العاده امنیتی زندگی می‌کنیم. مفهوم امنیت ملی و استانی یک موضوع بسیار مهم و حیاتی است. آسایش و آرامش استان خوزستان در شرایطی که حوادث هولناک و مصیبت باری روزانه در کشور همسایه عراق و منطقه به وقوع می‌پیوندد.

مرهون دانش نوین، تجربه انباشته بومی، هوشمندی و ذکاوت فردی و سازمانی، ایمان، مجاهدت، ایثارگری و مدیریت کارآمد و اثربخش سربازان گمنام امام زمان (عج) در اداره کل اطلاعات استان خوزستان، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش جمهوری اسلامی و نیروی انتظامی استان است. به همین جهت این سربازان را سربازان سپیدی می‌نامیم. از سوی دیگر صاحب این قلم به‌عنوان یک دغدغه مند جامعه‌شناسی علاقه‌مند است که بر مفهوم «امنیت جامعه‌ای» تأکید کند. به نظر می‌رسد اگر تهدید یک دولت یا نظام متوجه امنیت آن نظام گردد، تهدید یک جامعه متوجه هویت آن تلقی می‌شود. امنیت اجتماعی در بستر نظم اجتماعی و در حوزه‌ی متداخل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی شکل می‌گیرد. امنیت اجتماعی در حقیقت حدفاصلی است از امنیت ملی که برای مردم یک جامعه ملموس و عینی بوده و به‌طور روزمره با آن سروکار دارند.

امنیت اجتماعی مبنای قضاوت در مورد میزان وجود امنیت به مفهوم کلی در جامعه بوده و توانایی دولت‌ها با آن سنجیده می‌شود. به اعتباری، در طبقه‌بندی و سلسله‌مراتب امنیت، می‌توان امنیت اجتماعی را در طبقات پایین قرارداد. امنیت اجتماعی زیربنای امنیت ملی در مراحل بالاتر محسوب می‌شود و به‌نوعی، از ابتدایی‌ترین وظایف دولت برقراری امنیت اجتماعی است. از حیث نظری ناهنجاری‌های اجتماعی، قتل، سرقت، گسترش مواد مخدر، گسیختگی‌های اخلاقی، منازعات قومی و بحران‌های هویت در بحث امنیت اجتماعی مطرح می‌باشند.[3]

به نظر می‌رسد یکی از عوامل اساسی موفقیت نظام اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران، چه در سطح ملی و چه استان خوزستان، سازوکاری است که برای مردم به‌عنوان بازیگران اصلی، نقش واقعی و نه تصنعی یا صوری فراهم کرده است. ساختار اطلاعاتی یکی از موفق‌ترین نظام‌های مدیریتی جمهوری اسلامی ایران در بهره‌گیری از توان مردم برای خدمت به آنان و تأمین رفاه و آسایش برای همگان است. این در حالی است که ساختارهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی این توفیق را نداشتند که از ارزش‌افزوده واقعی مردم بهره کافی ببرند. به همین دلیل است که در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شاهد نقصان هستیم. علاوه بر این پیشنهاد می‌کند الگو، مدل و سازوکار مدیریت امنیت ملی توسط سازمان های مسئول و ذیربط در حوزه امنیت اجتماعی یا امنیت جامعه‌ای به کار گرفته شود تا انشالله شاهد رضایت خاطر مردم در زندگی روزمره باشیم.

اهواز – لفته منصوری

[1] – باقری بید هندی، ناصر (1363). گنج حکمت یا احادیث منظوم. قم: نشر روح

[2] – جمشیدی، محمدحسین. امنیت ملی در سیاست بین‌المللی معاصر بررسی نظری. تاريخ استخراج 4/3/1395 از اينترنت:

http://www.ensani.ir/fa/content/66356/default.aspx [3] – ربیعی، علی (1383). مطالعات امنیت ملی، مقدمه‌ای بر نظریه‌های امنیت ملی در جهان سوم. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. صص 150-