نه خر را می خواهم و نه به خان میرزا می روم!

محمد شریفی : مطابق آخرین یافته های علمی جانورشناسان، مسکن و مأواء و زیستگاه اولیه ی خرها صحرای آفریقا( بین کشورهای سومالی ، سودان و مصر) بوده و حدود پنج هزار سال پیش مصری ها خرهای وحشی سومالی را اهلی کردند و اهرام ثلاثه و خامسه و سبعه و غیره را از کول همین خرهای تازه اهلی شده بنا کردند. بعدها از مصر صادرات خر به سایر بلاد و ممالک تبدیل به شغلی آبدار و ناندار شد و تجارت خر در تمام دنیا حرف اول و آخر را می زد. خرها در ترانزیت حمل کالا ، رونق کشاورزی و سواری دادن نقشی ممتاز و بی بدیل داشتند، زمانی که مرحوم دارسی از مرحمت ناصرالدین شاه قاجار، اولین چاه نفت را در مسجدسلیمان خودمان به بهره برداری رسانید ، کار انتقال نفت از مسجدسلیمان به اسکله های بنادر توسط خرها انجام می شد .

مرحوم خان عمویِ من که در سال ۱۳۳۴ به رحمت خدا رفت و من هرگز او را ندیم بنا به اسناد و محتویاتی که در یک صندوقچه از وی باقی مانده، حکایت از این داشت که مرحوم خان عمو از محدود پیمانکارانی بود که با شرکت نفت ایران و اینگلیس با ٨۲ الاغ و ۲۰ الاغ ران هر سه روز یکبار ۳۲٨ حلب ۲۰لیتری نفت خام را از مسجدسلیمان به آبادان ترانزیت می کرد، و بابت این خدمت عظیم که مطابق یک سیاهه و به قول امروزی ها پروتکل تنظیم شده بود،کرایه ی هر الاغ ده ریال و دستمزد هر الاغ ران ۵ ریال بود.پس ملاحظه فرمودید که خرها در صنعت هم نقش بی بدیل خودشان را داشتند. بنا به اهمیتی که خرها پیدا کرده بودند ، قیمت خرها جهش ناگهانی وحشتناکی پیدا کرده بود و همین عامل وسوسه ای شد که عده ای دست به خر دزدی بزنند.

یکی از دزدهای قهار،خلیل نامی بود که به خلیل خردزد معروف و اشتهار داشت. رقم خرهایی که عوامل خلیل سرقت می کردند به شدت رو به فزونی گرفت و نگهداری آنهمه خر تا مرحله ی فروش برای خلیل هزینه هایی ایجاد می کرد. برای برون رفت از این معضل ، خلیل یک عده تحت عنوان شهود هفت خط تربیت کرد، کار شهود ها این بود، مالباخته هایی که خرهایشان را خلیل دزدیده بود را شناسایی می کردند و تیر و نشانه ها را می دادند، با اخذ ۵۰ درصد قیمت یک الاغ، از مالباخته خرش را بر می گردانیدند، با این کار هم دزد راضی بود، هم مالباخته و هم شهودهای هفت خط. در ولایت ما خر درویشعلی را عوامل خلیل به سرقت بردند، بعد از چند روز یکی از شهود هفت خط موسوم به مرادعلی به خانه درویشعلی آمد و تمام تیر و نشانه ها و مشخصات خر درویشعلی را بازگو کرد.

درویشعلی گفت ، همه ی نشانه هایی که دادی دقیق و درست هستند، حالا بگو خر من را کجا مخفی کردن، این پول و اینم شیرینی خودت ….. مرادعلی گفت، خر شما الان در آبادی خانمیرزا است. ما به شما دستخط می دهیم که نزد ملا کلبعلی بروی و خرت را صحیح و سالم تحویل بگیرید.درویشعلی گفت: از آبادی ما تا خانمیرزا ۶۰ فرسخ راه است، ۷ شبانه روز رفت و هفت شبانه روز برگشت، جاده ناامن ، حرامی ها و گرگ ها هم در کمین ، خرج سفر و خطرات آن چند برابر قیمت الاغ است. پولم را پس بدهید که خر من از کُره گی دُم نداشت. نه خر را می خواهم و نه به خانمیرزا می روم. اما مرادعلی همچنان اصرار می کرد که به خانمیرزا برود. حکایت همچنان باقی ست….!!!