ضرورت آرمان‌خواهی عاقلانه در جنبش دانشجویی / محمدکیانوش راد

امروز سخن گفتن از جنبش دانشجویی ، جای تامل دارد. جنبش دارای خصوصیاتی چون فراگیر بودن ، داشتن سازماندهی ، داشتن شعار واحد و شناخت و تکیه بر شکاف های اصلی جامعه و نیز رویارویی با جریاناتی است که با شعارهاو خواسته های اصلی دانشجویان تقابل و یا بی توجهی می نماید. متاسفانه در چند سال گذشته به دلایل مختلف، جنبش دانشجویی که از موقعیت پیشتاز در حرکت های اجتماعی جامعه ایران برخوردار بود، تا حدی فاصله گرفته است. این فاصله را به علل و دلایل گوناگونی می توان تحلیل کرد . اما به نظر می رسد در دولت آقای روحانی تا حد نه چندان ایده آل، اما قابل قبول ، فضا برای فعالیت های دانشجویی فراهم گردیده است . البته با توجه به وجود رقبایی که با توانمند سازی های انجام شده، وبا تزریق و حمایت های لجستیکی و حمایتی از بیرون دانشگاه، به بسیج پیروان تفکری خاص در دانشگاه ها می پردازند، تا حد زیادی فعالیت آزاد و روشنگرانه ی تشکل ها ی اسلامی و مستقل دانشجویی و دگراندیشان را با موانعی روبرو ساخته است.

باید بپذیریم که دانشجویان با کمترین امکانات فعالیت می کنند. در حالی که برخی گروه های رقیب در دانشگاه ، که اصولا وظیفه و کار کرد سیاسی جناحی ندارند با تمام توان و با حمایت های بیرون از دانشگاه به فعالیت های مختلف فرهنگی و سیاسی اشتغال دارند. از سوی دیگر ، آنچه اهمیت دارد ، انجام فعالیت های دانشجویان با اتکاء به توان خویش برای انجام فعالیت ها است . اگر دانشجویان و انجمن های اسلامی وابستگی به نهادهای دولتی و غیردولتی داشته باشند، دچار آسیب های متعددی خواهند شد. حداقل چیزی که آنچه دانشجویان مستقل و سیاسی در دانشگاه ها می خواهند، اجازه فعالیت گسترده تر به آن هاست. دانشجویان به امکانات مالی گسترده و تجهیزات حمایتی نیازی ندارند. دانشجویان تنها امکان فعالیت بیشتر را طالب اند.

این در حالی است که انجمن های دانشجویی در حال حاضر برای دعوت از سخنران های مختلف با محدودیت هایی مواجه هستند. دانشگاه و دانشجویان به رغم آسیب های وارده بر آنها ، همچنان مرجع قابل اتکاء برای مردم هستند. مردم دانشجویان را بی غل و غش ترین کنش گران اجتماعی – سیاسی می دانند. دانشجویان بدنبال وکیل و وزیر شدن نیستند. جنبش دانشجویان ، با تشخیص به موقع و بهنگام موانع راه پیشرفت و توسعه کشور ، شجاعانه دیدگاه های خود را باید اظهار نمایند. جنبش دانشجویی به نگاهی نو در فعالیت های سیاسی – اجتماعی خویش احتیاج دارد. که بطور فهرست وار به برخی از مهمترین آنها اشاره خواهد شد.

١- جنبش دانشجویی ، با فعالیت حزبی متفاوت است. حرکت دانشجو ، باید معطوف به اراده به آگاهی بخشی در جامعه باشد. اراده معطوف به قدرت ( دستیابی ، حفظ و گسترش قدرت ) ، در حیطه فعالیت احزاب و تشکل های سیاسی است. ورود دانشجویان به این حوزه ( همانگونه که بعضا در گذشته شاهد آن بوده ایم ) یکی از آفت های جنبش اصیل دانشجویی است .

٢- سیاست در دوران جدید ، نیازمند سیاست ورزان و رهبران و کنش گران عقل گرا است. خروج و عدول از دایره عقلانیت دیگر آفت جنبش دانشجویی است. نه “آرمان گرایی های شورشی گونه “ونه “آرمان خواهی های احساسی و غریزی و عاطفی ” و نه “آرمان خواهی های بنیاد گرایانه ” هیچکدام راه به مقصود نخواهد گشود. دانشجویان تنها با حرکت عقلانی مبتنی بر فداکاری و از خودگذشتگی قادر خواهند بود تا همچنان در کنار جامعه سیاسی ایران و مردم را ه ترقی و توسعه را بپیمایند و بیشترین اثرگذاری را داشته باشند.

٣- جنبش دانشجویی با ارتقاء بخشی به صف بندی های موجود باید با ایجاد «سیاست جبهه ای » همه هوادارن دموکراسی خواهی و حقوق بشری را ذیل جنبش دانشجویی بسیج کند.

۴- دموکراسی و حقوق بشر ، نیاز امروز و فردای جامعه ماست. دانشجویان دیده بانان و آینده پژوهان هر جامعه ای هستند. دفاع از حق مخالفان، اقلیت ها، و دگراندیشان راه بی چون و چرای فردای جامعه ماست.

۵-جنبش دانشجویی و خصلت پیشتاز بودن آن ، با درک شکاف های اصلی جامعه و با اصلی و فرعی کردن مسائل و اولویت های جنبش میسر است . هر گونه حرکت نابهنگام و اصلی کردن فرعیات ، آفتی برای جنبش دانشجویی است.

۶- انحصار و محدودیت فعالیت های جنبش دانشجویی باید از حوزه سیاست فراتر رود. توجه به مسائل لایه های پنهان و زیرپوست جامعه ، آسیب های اجتماعی ، محرومیت های اجتماعی و فقر و فساد ، مسائل زیست محیطی ، و….. باید مد نظر فعالان جنبش دانشجویی قرار گیرد .

٧- دانشجو باید همیشه و همواره حق طلب ، همیشه و همواره آزادیخواه ، همیشه و همواره عدالت طلب ، و همیشه و همواره مبارز باقی بماند.

جامعه ما همیشه و همواره نیازمند آگاهی بخشی و فداکاری و از خودگذشتگی است. دانشجویان همواره در تاریخ معاصر ایران (برغم ناکامی ها و کامیابی ها ) نماد ایثار و از خودگذشتکی در راه اعتلای جامعه ایران بوده اند و ١۶ آذر نماد ماندگار این از خود گذشتگی است. به نظر می رسد برای شکل گیری فعالیت های گسترده دانشجویان انجمن های دانشجویی می بایستی به نکات ذیل توجه نمایند.

1- ضرورت شکل گیری هسته های مطالعاتی در میان دانشجویان که در گذشته بسیار مرسوم بود. کسانی که در فعالیت های دانشجویی وارد می شوند بایستی نگاهی تاریخی به رویدادها و حوادث تاریخ معاصر ایران داشته باشند. فقدان تحلیل تاریخی ، باعث بهره گیری از تجربیات درست و دوری از تکرار اشتباهات گذشته است.

2-دانشجویان باید در کار گروهی خویش ، تجربه گفتگو و تعامل با یکدیگر را بیاموزند . ابتدا تعامل و گفتگو با خود و سپس با رسمیت و گفتگو با دیگری به عنوان جبهه مخالف .

3-انجام کارهای فکری وتحلیلی و رسیدن به رهیافت های جمعی و با اتکا به خرد جمعی. ازجمله آفت های فعالیت های سیاسی و دانشجویی در جامعه ایران تک روی افراد یا برخی جریانات بوده است. بنابراین دانشجویان می بایستی با کار جمعی به تحلیل های منطقی و واقع بینانه ای دست پیدا کنند .

4- مبارزه ، فداکاری و از خودگذشتگی همچنان باید به عنوان یک آرمان اساسی برای فعالان جنبش دانشجویی مدنظر قرار بگیرد. آرمانی که با عقلانیت معطوف به مبارزه ای آگاهی بخش در برابر جنبش دانشجویی باشد.