رویکرد انتقادی مجلس نسبت به وزرای دولت

از آغاز به کار مجلس یازدهم حدود ۹ ماه می گذرد و طی این مدت شاهد رویکرد انتقادی نمایندگان مجلس نسبت به هیات دولت هستیم. این موضوع هم از نوع بیان و اظهارات نمایندگان و هم از رویه رفتاری آن ها، به صورت طرح سوال های مکرر و دامنه دار از وزرای دولت، قابل تحلیل […]

از آغاز به کار مجلس یازدهم حدود ۹ ماه می گذرد و طی این مدت شاهد رویکرد انتقادی نمایندگان مجلس نسبت به هیات دولت هستیم. این موضوع هم از نوع بیان و اظهارات نمایندگان و هم از رویه رفتاری آن ها، به صورت طرح سوال های مکرر و دامنه دار از وزرای دولت، قابل تحلیل است. اینکه طرح سوال از وزرا حق قانونی نمایندگان مجلس است؛ جای شک و تردید نیست اما پرسش اساسی در اینجاست که آیا این رویه رفتاری چه میزان نسبت به تحقق منافع ملی و باز شدن گره های اقتصادی کشور کمک می کند. بنا بر اهمیت موضوع؛ در گفت و گو با دکتر “جلال میرزایی” عضو کمیسیون انرژی مجلس دهم، نظر وی، در رابطه با چگونگی رویکرد انتقادی مجلس نسبت به وزرای دولت را جویا شده ایم.

سازوکار طرح سوال در مجلس شورای اسلامی

میرزایی در رابطه با نحوه ساز و کار طرح سوال در مجلس شورای اسلامی، گفت: طبق قانون اساسی کشور، مجلس دو حیطه اختیارات و وظایف دارد. رسالت اول مجلس قانونگذاری است در کنار این وظیفه، قانون اساسی در کشور حق نظارت بر اجرای قانون و عملکرد دستگاه های اجرایی را هم بر عهده مجلس شورای اسلامی و بازوهای نظارتی اش نظیر دیوان محاسبات گذاشته است. یکی از مکانیسم ها اعمال نظارت از سوی مجلس شورای اسلامی، طرح سوال و پرسش از وزرای دولت است. به این شکل که در صورتی که نمایندگان مجلس تشخیص دهند که خلایی اجرایی و عملی در بخشی از دستگاههای اجرایی کشور وجود دارد، نمایندگان این حق و اختیار را دارند که از وزیر مربوطه طرح سوال و پاسخگویی داشته باشند.واقعیت امر این است که رویه ای که در مجلس شورای اسلامی به خصوص در دوره اخیر شاهد هستیم، این است که نگاه های شخصی و منافع جریانی بر مسایل ملی و کشوری در طرح سوال از وزرا ارجحیت دارد. با نگاهی به طرح سوال هایی که اخیر از سوی نمایندگان نسبت به وزیر اطلاعات، ارتباطات و وزارت خارجه شده است، کاملا مشخص است که هدف سوال کنندگان پیشبرد منافع جریانی است تا دغدغه های ملی.

میزان توجه نمایندگان به خواسته های افکار عمومی و رسانه های جمعی

این نماینده پیشین مجلس به بررسی میزان توجه نمایندگان در طرح سوال از وزرا نسبت به خواسته های افکار عمومی و رسانه های جمعی پرداخته و توضیح داد: در عرصه سیاست رسانه ها نقش اصلی را در هدایت افکار عمومی از یک سو و انعکاس خواسته ها و انتظارات افکارعمومی از سوی دیگر دارند. برای همین است که توجه سیاسیون به عرصه رسانه ای در عصر جدید بیش از گذشته است. واقع امر این است که رویکرد مجلس یازدهم فاصله معناداری با دیدگاه های نخبگان و خواسته های افکار عمومی که بخشی از این خواسته ها در رسانه ها متجلی است، دارد. طرح سوالاتی که از وزرای دولت طی ماه های اخیر به خصوص در ارتباط با وزیر ارتباطات و خارجه شده است؛ گویای همین امر است که نمایندگان اساسا توجهی به خواسته های اصلی مردم ندارند.قاعده منطقی این است که طرح سوال و استیضاح از بستر افکار عمومی برخیزد. به این شکل که وزیر مربوطه با کارکرد و عملکرد ناموفق اش زمینه نارضایتی اجتماعی و اقتصادی فراهم آورد و در این عرصه نمایندگان به عنوان وکیل و مدافع حقوق مردم، وزیر مورد نظر را به پاسخگویی بکشد.

راهکارهایی در خصوص مساله طرح سوال و استیضاح به نمایندگان مجلس

جلال میرزایی در پایان، پیشنهاد و راهکارهایی در خصوص طرح سوال و استیضاح را مطرح و خاطر نشان کرد: در این خصوص باید میان نمایندگان استان تهران و کلان شهرها با نمایندگان شهرستان ها تمایز قایل شد. نمایندگان استان تهران به خاطر اینکه کمتر با مراجعات مستقیم مردمی مواجه هستند وقت و انرژی بیشتری برای پرداختن به مسایل ملی دارند. روی سخن ام با نمایندگان حوزه های شهرستانی است که باید ارتباط منطقی و معنادار میان مسایل محلی با ملی و کشوری برقرار کنند. نباید این تلقی در افکار عمومی ایجاد شود که احضار وزیر به مجلس نه در جهت منافع ملی کشور بلکه در راستای منافع شخصی و جریانی است و مسلما ادامه این روند نمی تواند کمکی به اصلاح روند نظارت مجلس در کشور کند. به همین سبب محوریت جهت گیری مجلس، باید منافع ملی و تلاش برای ارتقای توان معیشتی و اقتصادی شهروندان کشورمان باشد.