گفتگو با مهندس رحیم کعب عمیر در پیرامون نخیلات

خوزستان از آغوش پر ابهت کوههایش تا آب های نیلگون خلیج فارس پر از مردمانی سختکوش ، ایرانبانان حقیقی که در راه پاسداری، اعتلا و بزرگداشت ایرانزمین به طور مستمر و متعهدانه قرنهاست که لحظه های زمان به بزرگی، سختکوشی، پابرجایی، شکیبایی، شکوفایی و وفاداری این قوم با حیرت مینگرند.یکی از این سختکوشان جناب مهندس رحیم کعب عمیر است که خدمات ، زحمات و تلاش هایی که در راه آبادانی این آب و خاک کشیده بی بدیل ،بی تا، بی مانند و بی نظیر در تمام مسائل کشاورزی، تخقیقات ، محیط زیست…است

امروز بعد از چند مدتی بلاخره فرصت پیش آمد تا در محضر این استاد پر از تجربه ساعاتی نشسته و درباره نخیلات ، انتقال آب ، غزال ریم ، کشاورزی نادر خوزستان و دهها فرصت اقتصادی کشاورزی خوزستان گفتگو کنم .بخش اول این مصاحبه به نخیلات اختصاص دادیم که به علت طولانی بودن گزارش صحبتهای استاد را خلاصه نویسی کرده تقدیم عاشقان این آب و خاک می کنیم ایشان در خصوص نخل اینگونه توضیح داد که :(( نخل همزاد انسان و از ابتدای خلقت در کنار انسان بوده است طبق حفاری هایی در معابد شهر اور عراق *آثاری از بقایای نخل ۶٠٠٠ ساله یافت شده ک دلالت بر نقش نخل در حفظ تمدنهای بین النهرین بوده است
از ۳۰۰۰ گونه نخل دنیا ۶۰۰ گونه در ایران واز ۳۰ گونه تجاری ایران ۱۰ گونه آن در خوزستان است.* سطح زیر کشت نخل در کشور ٢۵٠ هزار هکتار که خوزستان فقط ۴٠ هزار هکتار به خود اختصاص داده است از محصول ١ میلیون و دویست هزار تن نخیلات در کشور ، سهمی ٣٠٠ هزار تن به خوزستان تعلق دارد*

تولید محصول راهبردی خرما در استان به علت انتقال آب ، سدسازیهای گسترده در حوضه زاگرس، گسترش سدسازی در ترکیه (و عدم مشارکت ایران ، عراق و سوریه در فدراسیون جهانی آب ) پیشروی آب دریا و عدم اختصاص حقآبه نخیلات و جنگ تحمیلی و جانمایی اشتباه سد گتوند باعث تخریب نخلستانهای جنوب استان شده و خوشبختانه در سال های اخیر نخیلات در شمال استان دزفول ، بهبهان ، شوشتر… رونق گرفته و با حمایت های بی دریغ و مستمرانه موسسه تحقیقات وکشت درختان گرمسیری می توان مشکلات اشتغال ، تولید و امنیت غذایی را در استان تثبیت کرد.بعلت اینکه خاستگاه نخل در خوزستان و جنوب ایران است در جذب و کنترل ریزگردها بی بدیل تلقی می شود

هم اکنون از محصولات خرما دهها محصول در کشورهای دیگر استحصال می گردد که در خوزستان بعلت نبود تجهیزات لازم به چند محصول سنتی اکتفا نموده ایم.از مهمترین موضوعی که در کشت نخیلات در خوزستان مغفول مانده کاشت سه طبقه در یک زمین است به این صورت که در فواصل ٨ تا١٠ متری نخل و در سایه این نخل ها مرکبات کاشته می شود مرکباتی که بعلت تغییرات اقلیمی در حال کاهش هستند و در بین مرکبات هم صیفی جات ، سبزیجات ، گیاهان دارویی و… کاشته می شود با این نحو کشت هم زمان می شود در یک وقت سه سود از یک زمین برداشت نمود

با توجه به قدمت درخت خرما یکی از مقدس ترین و قدیمی‌ترین درختان میوه‌ی شناخته شده در زندگی انسان است. نقش نخل در دوره‌ی عیلامیان، در نزدیکی شهر شوش،و معبد زیگورات بر اساس نقوش، مهرها و کتیبه‌های مکشوفه می‌توان گفت نخلستان‌های بسیاری در این منطقه وجود داشته است.

بنابراین درخت نخل با توجه به قدمت و قداست آن، یکی از میراث ناملموس ارزشمند سرزمین ما محسوب شده و می‌توان آیین و رسوم مربوط به کاشت، نگهداری، تکثیر و برداشت محصول آن را در فهرست آثار ملی کشور ثبت نمود و همچنین با توجه به پیشینه و ویژگی‌های عنوان شده ار این درخت باستانی و مقدس، اختصاص یک روز از تقویم ملی کشور به درخت نخل ضرورری می‌باشد.

هم چنین توجه به اقتصاد عظیم و راهبردی خرما و استفاده از انواع تجاری آن هماننداستعمران، برحی، بریم،گنطار،حلاوی، دیری، کبکاب،زهدی، خاصی، خضراوی و… سرمایه گذاری در این بخش می توان استان خوزستان را به قطب تولیدات نخیلات تبدیل و با سودآوری از این محصولات علاوه بر حل اشتغال و مشکلات معیشتی جوامع محلی کشور را به جایگاه اول صادرات خرما و در نتیجه ارزآوری تبدیل کرد))

گفتگو از: جواد الهایی سحر