برداشت ، خرید ، ذخیره و انتقال محصول کلزا در خوزستان ؛ برنامه ها و ضرورت ها

عباس شیرازی ؛ یکی از مهمترین و برجسته ترین نقش های بخش کشاورزی در کشورمان ، تأمین امنیت غذایی و عدم وابستگی به واردات سایر محصولات کشاورزی مورد نیاز جامعه و جلوگیری از خروج ارز از کشور می باشد ، بنابراین در طی سالیان نه چندان دور گذشته تاکنون گیاه کلزا به منظور استحصال روغن خوراکی از دانه های ارزشمند آن و همچنین تأمین بخشی از کنجاله مورد نیاز تغذیه دام و طیور و لحاظ آن در تناوب زراعی به عنوان یک الگوی کشت استراتژیک در سطح کشور مطرح و در راستای خودکفایی مملکت در تولید فرآورده های پیش گفته مورد حمایت و توصیه روزافزون متولیان امر کشاورزی کشور قرار گرفت .

استان خوزستان به لحاظ حجم و تنوع تولید محصولات کشاورزی در کشور حائز رتبه نخست بوده که این رتبه ناشی از ظرفیت های کم نظیر و نهفته اراضی مستعد آن ، برخورداری از شرایط مطلوب آبی و اقلیمی و نیروی انسانی خُبره و متخصص می باشد ، به همین دلایل و همچنین حمایت های بیش از پیش دولت در خرید تضمینی کلزا در سال زراعی ۹۹ – ۹۸ کشت محصول مزبور در این استان همگام با سراسر کشور فراگیر شده به گونه ای که شاهد رشد زیاد سطح زیر کشت این نوع زراعت هستیم و آمار ارائه شده از سوی نهادهای رسمی در سال زراعی جاری نسبت به ادوار گذشته جهش چشم گیری را نشان می دهد .

در همین راستا و به دنبال افزایش سطوح زیر کشت کلزا در استان ، مدیریت ارشد سازمان جهاد کشاورزی در ابتدای سال زراعی فعلی قول های مساعدی در جهت حمایت همه جانبه از کشاورزان کلزاکار در تمامی مراحل کاشت ، داشت و برداشت را داده بودند ، امید است در خلال بروز وضعیت بحرانی به وجود آمده در اثر شیوع بیماری واگیردار و منحوس کرونا ویروس که تمامی نگاه ها و توانایی ها در سطح کشور و به تبع استان جلب فائق آمدن بر این بیماری شده و همچنین تمرکز بر مقابله با برخی مخاطرات تحمیلی نظیر هجوم آفت ملخ دریایی و سیلاب های احتمالی خاصه در استان خوزستان ؛ توجه به مطالبات کشاورزان و ارائه خدمات و حمایت ها در زمان برداشت محصولات به بوته فراموشی سپرده نشود ، هر چند واقف به تلاش های بی دریغ و زحمات ارزنده و هوشیاری مسؤلین و متصدیان بخش کشاورزی استان هستم و نافی آنها نمی باشم .

اکنون که در واپسین روزها و لحظات سال قرار داریم و از طرفی سال زراعی به نیمه خود رسیده ، با گذر ایام و به مرور زمان کشت زارهای مخملی سبزگون در پهنه دشت حاصلخیز خوزستان رو به احتضار می روند و رنگ باشکوه طلایی به خود خواهند گرفت ، در این بین کشاورزان سخت کوش و ساعی در بیم و امید برداشت و انتفاع از ثمره ی کشت های پائیزه هستند ، می طلبد جهت تدوین برنامه و تشکیل کارگروه های فنی و تخصصی و در راستای پایش ، رصد و برآورد ظرفیت های موجود ، نارسائی ها و کمبودهای شهرستان های استان نظیر : ادوات و تجهیزات برداشت ، مراکز خرید و ذخیره استاندارد و حمل و نقل محموله سیلوها ، اقدامات شایسته و بایسته ای صورت پذیرد .به زعم نگارنده وقوع برخی موارد مشروح ذیل به عنوان تهدید و آسیب های احتمالی در برداشت محصول کلزا قابل پیش بینی و تصور هستند :

۱- تعداد بالای بهره بردارانی که برای اولین نوبت اقدام به کشت کرده و آشنایی کافی نسبت به روند فیزیولوژیک و زمان دقیق برداشت محصول ندارند .

۲- تغییر تاریخ کشت کلزا در سال زراعی جاری نسبت به سال های گذشته در نقاط جنوبی استان ( از آبان ماه به دهه سوم مهرماه ) بر اساس توصیه های فنی متخصصین و کارشناسان کشاورزی استان و به تبع ضرورت تعجیل در برداشت محصول

۳- احتمال حاکمیت شرایط ناپایدار جوی نظیر بارندگی و طوفان های شدید در زمان برداشت محصول کلزا که در صورت بروز هرگونه تأخیر در برداشت موجبات ریزش بالای این محصول فراهم می گردد .

۴- بهره گیری کشاورزان از ظرفیت کمباین های مهاجر و غیر بومی سایر استان ها و کمبود این ماشین آلات در استان و احتمال تأخیر در استقرار این ادوات با توجه به وضعیت مناسب بارش و وسعت برداشت در استان های جنوبی کشور

۵- عدم وجود به نسبت کافی مراکز خرید تعاون روستایی سرپوشیده و استاندارد در برخی از نقاط استان

۶- تأخیر هر ساله در فعال سازی و همچنین راه اندازی سامانه خرید سایر مراکز خرید تعاون روستایی علی الخصوص شهرستان های جنوبی و جنوب شرقی استان

۷- سرعت فسادپذیری بالای دانه روغنی کلزا و عدم امکان نگهداری طولانی در مراکز خرید تعاون روستایی و ضرورت حمل و انتقال محموله های خریداری شده به شرکت های تولید و فرآوری روغن

لذا با عنایت به اهمیت موارد فوق الاشاره و متعدد دیگری که از نظر صائب سایر صاحب نظران پنهان نخواهد ماند ، ضرورت دارد به منظور جلوگیری از غافلگیری در مواجه با مشکلات و همچنین بروز تبعاتی مانند : ضرر و زیان جبران ناپذیر مالی برای بهره برداران ، سلب اعتماد زارعین ، تبلیغ و ترویج سوء بر علیه این محصول و عدم میل ، رغبت و پرهیز از کشت مجدد در سال های آتی توسط زارعین ؛ اقدامات عاجل توسط متصدیان این بخش مهم اقتصادی و در رأس آنها سازمان جهاد کشاورزی استان و همچنین مدیریت و مراکز جهاد کشاورزی در شهرستان ها با اتخاذ تدابیر و روش های مختلف و مفید از جمله توجیه ، آموزش و اطلاع رسانی لازم به کلزاکاران صورت پذیرد ، تا ان شاء الله در پایان این دوره زراعی ، شاهد رونق تولید و خیر و برکت روزافزون برای کشاورزان این خطه زرخیز باشیم .

 

**فارغ التحصیل رشته مهندسی کشاورزی – گرایش تکنولوژی تولیدات گیاهی