آبیاری بذر مصیبت با اشک یتیم!

مجید عبودی/گمبوعه بزرگ : درد این روزهای گمبوعه طغیان و بالا آمدن آب زهکش های اراضی کشاورزی است. که به شیوه ای بدتر از سیل مردم این منطقه را نگران کرده است. مشکلی که سعی می شود به تفصیل در این نوشتار به آن پرداخته شود.

اشاره: روستای گمبوعه کجاست؟

روستای گمبوعه بزرگ در مسیر طریق الحسین در حدود ۱۰ کیلومتری غرب شهرستان اهواز و در جاده حمیدیه است. همان روستایی است که یادمان جهاد عشایر، محل جهاد تاریخی مدافعان حق در آنجا قرار دارد. روستایی که حدود ۴۰۰۰ نفر جمعیت دارد. کار اصلی این اهالی کشاورزی و دامپروری است. میزان زمین های قابل کشت این روستا حدود ۱۲۰۰ هکنار برآورد می شود.

زهکش چیست؟ آب زهکش یعنی چی؟

برای حفظ حاصلخیزی خاک و ایجاد تهویه در آن برای جلوگیری از آب ماندگی برای افزایش تولید در اراضی کشاورزی زهکش ایجاد می شود. خدا را شکر به مدد نگاه مدبرانه و در راستای مدیریت جامع کشاورزی کشور، بخش زیادی از اراضی گمبوعه با هزینه های قابل توجه بصورت لترال گذاری از پیشرفته ترین نوع زهکشی روز دنیا توسط طرح مقام معظم رهبری زهکشی شده اند. اما در این منطقه بدلیل عدم رعایت الگوی کشت بدلیل نداشتن متولی واحد و در عین حال مقتدر و همچنین سواستفاده از خلا و شکاف های قانونی این زهکشی بجای اینکه آب اضافه و غالبا” مخرب و شور را از اراضی خارج کند، متاسفانه آب شور مناطق دیگر را وارد اراضی حاصلخیز می کند و موجبات خسارت غیر قابل جبرانی را به همراه خواهد داشت.

خسارت یعنی چه؟

اگر بپذیریم در هر هکتار زمین کشاورزی حدود ۳۰۰۰ متر مکعب از آب شور زهکش وارد می شود و این آب EC فقط ۶ دسی زیمنس داشته باشد با یک محاسبه ساده می توان نتیجه گرفت، با زیر آب رفتن هر هکتار زمین حدود ۱۲ تن نمک وارد زمین کشاورزی می شود و بدون شک وارد شدن این میزان می تواند یک نوع بحران باشد.بحرانی که از اثرات آن می تواند به موارد زیر اشاره کرد

۱_ تخریب ساختمان خاک، که طی فرایندی میلیون سالی شکل می گیرد

۲_از بین رفتن موجودات ریز زنده خاک و بلتبع کاهش حاصلخیزی خاک و کاهش راندمان تولید

۳_افزایش هزینه های تولید، کاهش در آمد و کاهش محصول

۴_بایر شدن اراضی حاصلخیز

و الی ……..

چرا این طور شد؟

منطقه گمبوعه یک شبکه آبیاری و زهکشی مدرن با ظرفیت و امکانات عالی وجود دارد. سطح زیر کشت این شبکه حدود ۳۰۰۰ هکنار از بهترین نوع زمین های کشور و جهان است.در طراحی این شبکه براساس رویکرد کشاورزی پایدار، سالانه می بایست تا حدود ۲۵۰۰ هکنار محصولات متناسب با اقلیم، فرهنگ منطقه و نیاز جامعه کشت شود و به باقی اراضی به نوبت استراحت یا به اصطلاح آبش داده شود.متاسفانه آسیب از همین جا شروع شد که این الگو که یک الگویی متناسب با محیط زیست، اقتصادکشاورزی و مناسبات اجتماعی است، بدلیل برخی مناسبات زیادی خواهانه_طماعانه بشری بدون توجه به خیر اجتماعی مورد اغفال قرار گرفت و بجای کشت سالانه حدود ۲۵۰۰ هکتار لوبیا، بامیه، خبار، گوجه، خیارچنبر، هندوانه، خربزه، ماش، کنجد و غیره در سطح کل منطقه، آب کشاورزی منطقه دو دستی به عده ای متکی به قدرت های مالی و سیاسی که از قضا بالا دست هم هستند، تقدیم می شود تا با آن حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هکتار شلتوک کاشته شود.

با توجه به اینک نیاز آبی هر هکتار شلتوک حدود ۵ برابر محصولات رایج منطقه است و و برای تخلیه زه آب این محصول سرطانی خصوصا در پایان دوره، راهی جز سرازیری آب شور و بعضا” آلاینده به زمینهای کشاورزی، کشاورزانی که بدلیل بی آبی از کشت تالستانه محروم مانده اند، وجود ندارد. لذا کشاورزانی که ضرر عدم کشت و عواقب بیکاری را به هر دلیل متحمل شده اند، این بار می بایست بار خرابکاری قدرتمندانه را هم باید به جان بخرند. در این میان جامعه مصرف کننده که غالبا” ساکن شهرهای استان هستند، نیز سالانه بدلیل همین بی تدبیری کوچک از محصولات حدود ۲۰۰۰ هکتار که معادل ۸۰ میلیون کیلو سبزی و صیفی می شو، محرومند. حجم زیادی تولید تازه که می تواند بر قیمت محصولات بازار و سلامت جامعه تاثیر مستقیم داشته باشد

چه باید کرد؟

از حق نگذریم، در شرایط سخت، شکننده و ناعادلانه فعلی، مهاجرت می تواند بهترین راه حل باشد. این را هم کسی دارد می گوید که در فرصت مهاجرت به سر می برد،در این فرصت امیدی دیگر یافته، زندگی تازه ای را آغاز نموده است و از کمک به هم نوعان خود، بهتر از گذشته که در میانشان غرق مشکلات بوده، در حد خود غافل نیست.اما فراموش نکنیم همه استطاعت مهاجرت ندارند و این در حالی است که مهاجرت به حاشیه شهر هم مناسب حال و روز کشاورزانی که با فرهنگ خاص روستایی تربیت شده اند، نیست.پس ناچاریم، تکرار می کنم، ناچاریم بخاطر انسان بودن، از مردمی که بدلیل اعتمادسوزی های مکرر، تمام امیدهایشان بقول معروف پنبه شده است، هر کس در حد وسع خویش بدون هیچ چشم داشتی حمایت کتیم و هر کدام قدمی برای حل این معضل ساختاری که مانند موریانه درون و برون سبستم کشاورزی و کارکردی منطقه را مختل کرده بکوشیم.در آخر اگر کسی هم دستش می رسد، لطفا” این مطلب را به دست مجموعه عوامل قضایی و دادستانی برساند تا شاید با برسی آنچه گفته شد، اقدامات قانونی و کارشناسی خود را از کشاورزان یتیم منطقه دریغ نکنند.

بدست جهادگران کشاورزی برساند که لااقل برای دلخوشی ۴۰۰۰ نفر مردم روستای گمبوعه هم شده اظهار نظری کنند.بدست عزیزان سازمان آب و برق برساند تا لااقل به کشاورزان بگویند، عاقبت می خواهند با آنها چه کنند.بسیج، سپاه، نیروی انتظامی، لطفا” صحنه را به نفع عده ای که افعال و اعمالشان خلاف خواسته های نظام مقدس جمهوری است، خالی نکنند.