بوی محرم در اهواز پیچید ؛ با نوای یاحسین از دایره تا صخیریه!

در شامگاه نخستین شب محرم و با رویت هلال حزن انگیز این ماه پر رمز و راز ، مردم اهواز بویژه در محلات اهواز قدیم ، عامری ، صخیریه ، آسیه آباد ، آخر آسفالت ، رفیش (لشکرآباد) زیتون کارگری ، حصیر آباد همچنین کوی علوی (الدایره) ، ملاشیه ، کوی سیاحی ، و …با […]

در شامگاه نخستین شب محرم و با رویت هلال حزن انگیز این ماه پر رمز و راز ، مردم اهواز بویژه در محلات اهواز قدیم ، عامری ، صخیریه ، آسیه آباد ، آخر آسفالت ، رفیش (لشکرآباد) زیتون کارگری ، حصیر آباد همچنین کوی علوی (الدایره) ، ملاشیه ، کوی سیاحی ، و …با سیاهپوش نمودن در و دیوار مساجد،حسینیه ها و تکایا و نصب علم ها و کتل ها در اماکن عمومی و برسردر مغازه ها و عرض خیابان ها ، شهر را حال و هوای عاشورایی بخشیدند.

امروز خیابان فرحانی و بازار کیان غوغا بود دست فروشان زیادی بساط خود را در اطراف بازار قدیمی پهن و اقسام و انواع لباس ها ،کتیبه ها ،بیرق و پرچم ،زنجیر و سنج و دمام و انواع کاست ها و CD های مربوط به محرم را به علاقمندان عرضه کرده اند ،کودکان زیادی بهمرا پدر و مادر به بازار آمده بودند تا لباس ، مشکی برای این ایام تهیه کنند.نونهالان اهوازی به اندازه ای دچار شور و شوق شده اند گو اینکه سال هاست که با تاریخ و قصه پرغصه کربلا و امام حسین (ع) و مظلومیت او خو گرفته اند.چه زیبا سرود آن شاعر عرب اهوازی و دلداده اهل بیت(ع) :

مولای من الاصلاب انتقل حبک        لامعلم علمانی و لاقریت انا ابکتاب

تقریبا” سه الی چهار خیابان کوی علوی ، کیان و سپس ملاشیه ، عامری و آسیه آباد را با پای پیاده طی نمودیم برسر درب عموم منازل بدون استثناء بیرق و پرچمی با شعار “یاحسین” یا “ابوالفضل العباس” نصب شده بود . جوانان و نوجوانان فعال در پایگاههای بسیج و واحدهای فرهنگی نیز با شور و عشق حسینی مشغول تحزین مساجد بودند ، در کنار آنها نوای های مختلف مداحان بزرگ نظیر ملاباسم ، سالم صافی ، ملانسیم اعصامی ، سید مهدی آلبوشوکه ، نزار قطری ، ملاجلیل یا نوحه های اجرا شده در عاشورای سال گذشته از بلندگوها و گلدسته ها می شد تا روحیه آنان را مضاعف تر و دلها را با نام و یاد امام حسین (ع) جلا و صفا ببخشد.

هر ساله در چنین روزهایی حسینیه ها و مساجد شهر اهواز در محلات مختلف حال و هوای خاصی پیدا می کنند و هر شب مساجد و حسینیه ها و مضیف ها ، پذیرای عزاداران حسینی می باشند و خطبا با بازگو کردن واقعه عاشورا و روضه خوانی در این مکانهای مقدس، مراسم را اغاز می کنند.

? بانوان شهر بویژه در حصیر آباد ، آسیه آباد ، صخیریه ، عامری و …اقدام به برپای مجالس و مراسم ویژه محرم به صورت کاملا زنانه و خاص می کنند که در این مراسم “ملایه ها” به نوحه سرایی و روضه خوانی برای جمع نساء می پردازند که جا دارد یادی از ملایه های نامدار استان همچون ملایه سعیده ، مرحومه ملایه سلیمه ، ملایه طرفی و ملایه اسدی و خانم بندقیری بکنیم .در حسینیه ها و مجالس ویژه بانوان در دهه نخست محرم به مناسبت وقایع کربلا آیین هایی همچون “یوم الطفل” ، “عرس القاسم” و . . . که به صورت تعزیه خوانی اجرا می شود .در روز دهم مقتل خوانی همراه با دادن غذای نذری در حسینیه ها انجام می شود.

? مراسم تعزیه ( شبیه خوانی) بطور سنتی سال ها در مناطق مختلف اهواز بویژه دایره (کوی علوی) برگزار می شود که علت نامگذاری این منطقه نیز برگرفته از این سنت قدیمی و عاشورایی است . در مراسم دایره یا همان “شبیه خوانی” نقش آفرین ها را میان کسانی انتخاب می کنند که ؛ اولا از جوانان و چهره های موجه بوده و ثانیا مسلط به زبان عربی فصیح باشند. معمولا نقش های برجسته مثلا شبیه ابالفضل (ع) ، حضرت زینب (س) این شبیه خوانی را به هر فردی واگذار نمی کنند و بیشتر روحانیان جوان ، مداحان و شعرای مذهبی عرب ایفای نقش می کنند که علت آن تسلط اشخاص مذکور به زبان عربی فصیح است.در این مراسم از ادوات و ابزاری چون اسب – کلاه خود ، زره های جنگی شبیه سازی شده ، شمشیرهای دست ساز و غیره استفاده می شود. این آیین در زمینی با مساحت بزرگ که در تعبیر بومی به آنها “محله” گفته می شود ، اجرا می گردد.
طبق رسم دیرینه در دو طرف میدان تعزیه اقدام به برپایی خیمه های شبیه سازی شده بزرگ و نیز چاله ای پر از آب تعبیه می کنند . در نهایت شروع به اجرای نمایش واقعه و تعزیه خوانی می پردازند تا برای کودکان و نوجوانان جامعه واقعه عاشورا ملموس تر شود و بهتر آن را درک کنند . در حین اجرای مراسم شخصی از طریق بلند گو به شرح واقعه می کند .

? قرائت مقتل امام حسین(ع) در حسینیه ها و مساجد شهر : در روز دهم محرم طبق یک سنت دیرینه که بارها از سوی مقام معظم رهبری و مراجع تقلید مورد تاکید قرار گرفته ، در اکثر حسینیه ها و مساجد مقتل الحسین توسط خطبا قرائت می گردد که بیشتر متن مقاتل “ابومخنف” ، “الشویچی” یا “شیخ عبدالزهراء الکعبی” خوانده می شود.

پس از اتمام قرائت شرح واقعه و مقتل با یک وعده نهار در محل حسینیه یا مسجد از عزاداران پذیرائی می شود. هزینه این غذا از محل نذورات و مشارکت مردم محل تامین می گردد.با نگاه کوتاهی به سنت ها و آداب عاشورایی مردم اهواز و با اندکی تامل کلام دلنشین امام صادق (ع) که فرمود : ان للحسین حراره فی قلوب المومنین لاتبرد ابدا” را در وجود مردم اهواز متبلور می بینید.

نعیم حمیدی
شب اول محرم سال ۱۳۹۶