روز جهانی زبان مادری ، پاسداشت تفاوت ها و عشق به زیبایی ها

روز ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده‌است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده‌است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زیاد آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبان‌ها اعلام کرد.دلیل نامگذاری روز […]

روز ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده‌است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده‌است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زیاد آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبان‌ها اعلام کرد.دلیل نامگذاری روز جهانی زبان مادری از زمانی آغاز شد که در سال ۱۹۵۲ دانشجویان دانشگاه‌های مختلف شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می‌شد و هنوز مستقل نشده بود، از جمله دانشجویان دانشگاه داکا و دانشکده پزشکی آن تلاش جهت ملی کردن زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) تظاهرات مسالمت آمیزی در این شهر براه انداختند.به دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آنها تیراندازی کرده عده‌ای از آنها را کشت. بعد از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای اولین بار سازمان یونسکو در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ فوریه (برابر با دوم و گاهی سوم اسفند) را روز جهانی زبان مادری نامید و از سال ۲۰۰۰ این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته می‌شود و برنامه‌هایی در ارتباط با این روز برگزار می‌گردد.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زیاد آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبان‌ها اعلام کرد. سال زبان‌ها، هم‌زمان با «روز جهانی زبان مادری» (۲۱ فوریه) آغاز می‌شود. این مراسم به‌صورت رسمی در مقر یونسکو در شهر پاریس و با سمیناری آغاز می‌شود که در آن شرکت‌کنندگان از سراسر دنیا، برنامه‌های منطقه‌ای و ملی خود را برای حفظ تنوع زبانی اعلام می‌کنند.حدود نیمی از زبان‌های دنیا در معرض نابودی قرار دارند. مرگ هر زبان به معنای از دست رفتن مجموعه‌ای از فرهنگ، تاریخ و آداب گروهی از ساکنان زمین است.مطابق برآورد یونسکو، از حدود ۶ هزار زبانی که در جهان شناخته شده است، بیش از سه هزار زبان در حال نابودی هستند. این زبان‌ها هم‌اکنون نیز توسط گروه‌های بسیار کوچکی به کار برده می‌شوند و تقریبا هیچ‌کدام شانسی برای بقا ندارند. ۹۶ درصد از زبان‌ها تنها در بین ۴ درصد از جمعیت جهان رواج دارند.

زبان مادری مانند رنگ چشم، شکل بینی، حالت ابرو و … است، یعنی قبل از اینکه بخواهی نقشی در انتخابش داشته باشی آن را داری، بنابراین بخشی از هویت هر شخص است.زبان مادری به گونه‌ای است که در تنهاترین و حساس‌ترین لحظات زندگی هر شخص ناخودآگاه افکار و دغدغه‌های شخصیش به آن زبان شکل می‌گیرد. تجربه شخصی خود بنده این است که هر گاه در مغازه‌ای یا در خیابانی یک شخصی را می‌بینم که به زبان مادریم حرف می‌زند ناخودآگاه یک احساس خوشایند بهم دست می‌دهد انگار شخصی را پیدا کرده‌ام که او با من یک بخش مشترک دارد، یک تنهایی مشترک داریم، انگار در شهری غریبه دوستی قدیمی را دوباره پیدا کرده‌ام.این احساس هیچ ربطی به طرف مقابلت ندارد اینکه او چگونه آدمی است یا از چه پایگاه اجتماعی آمده است در ابتدای این احساس هیچ نقشی ندارد.

 ولی تجربه نشان داده است که معمولا کسانی که از بچگی به زبان مادریشان حرف نزده‌اند، بعدتر بسیار کم اتفاق می‌افتد که به دلیل خواست و علاقه خود آن زبان را یاد بگیرد.یکی از افراد که به کانادا مهاجرت کرده است می‌گفت که ما وقتی به کانادا رفتیم یکی از بچه هایم ۷ ساله بود و دیگری ۴ ساله. حال که هر دو بزرگ شده‌ و از دانشگاه فارغ التحصیل شده‌اند هر ۲ بچه‌ام من و همسرم را مورد شماتت قرار می‌دهند که چرا شما با ما در خانه به زبان مادری حرف نزدید؟ ما الان اعتماد بنفس لازم برای سخن به زبان مادری را نداریم. چه خوب بود که ما هم مثل دوستان چینی و مکزیکی که داریم می‌تونستیم به زبانی که خودمان را متعلق به آن می‌دانیم حرف می‌زدیم.

زبان مادری حداقل امکانی است که می‌توان به بچه‌ یاد داد حال اگر خودش دوست نداشت هیچ وقت از آن زبان استفاده نکند بحث دیگری است و به او مربوط است.در کشور ایران با گنجینه‌ای از زبان‌ها و گویش‌ ها، آموزش چند زبانه بهترین راه است، آموزش چند زبانه یعنی استفاده دست کم از ۳ زبان برای آموزش: زبان اول یا زبان مادری، زبان ملی یا زبان رسمی کشور و زبان بین المللی. آموزش زبان مادری کیفیت آموزش را ارتقا می‌بخشد چون توانایی یادگیری دیگر زبانها را بالا می‌برد و فرآیند آموزش را تسهیل می‌کند.یک جمله بسیار معروفی از آلفونس دوده ( نویسنده فرانسوی) وجود دارد که می‌گوید: هر ملتی که زبان مادری خود را فراموش کند، مانند فردی زندانی است که کلید زندانش گم شده باشد.