میراث سینمائی نجیب محفوظ- ۲

قاسم مزرعه فرد :گرچه در عالم سینما و تلویزیون، فیلم های بسیاری با برداشت و اقتباس از آثار نویسندگان بزرگ تدوین و تهیه شده اند، اما در بین نویسندگان عرب، نجیب محفوظ رکورد دار این جریان هنری – سینمائی است و با اینکه ” طه حسین ” یک دهه پیش از نجیب وارد این کارزار گردید اما تنها سه داستان وی وارد عالم سینما شدند، در حالی که فیلم های مقتبس از آثار نجیب محفوظ نه تنها چندین برابر عدد فوق است بلکه تعداد قابل توجهی از آن ها در ردیف صد فیلم برتر تاریخ سینمای مصر نیز قرار گرفتند.

اولین ورود داستان های نجیب محفوظ به عالم سینما به اوایل دهه شصت میلادی و اکران فیلم ” بدایه و نهایه “( آغاز و پایان ) برمی گردد که اقتباسی بود از رمان نجیب محفوظ با همین عنوان . این فیلم بعدها بعنوان هفتمین فیلم برتر تاریخ سینمای مصر شناخته شد و در آن سالها به جشنواره بین المللی فیلم مسکو هم راه پیدا کرد.داستان این رمان و فیلم مقتبس از آن حکایت خانواده پنج نفری تنگدستی در قاهره است با کوله باری از مشکلات معیشتی نهاده بر دوش مادری بیوه که پس از مرگ شوهرش یک تنه برای مقابله با فقر مبارزه می کند.

عمر شریف بازیگر مشهور مصری که بعدها سر از هالیوود در می آورد و در ایران بابت نقشش در سریال ” جزیره اسرار آمیز ” بیش تر با نام ” کاپتان منو ” معروف است، همراه با فرید شوقی ،امینه رزق و سناء جمیل بازیگران اصلی فیلم بودند.به سبب درخشش فوق العاده ” سناء جمیل ” در آن فیلم که در نقش ” نفیسه ” اثر گذارترین و تراژدی ترین قسمت های فیلم را به نمایش گذاشت، از سوی کمیته بین المللی داوران به عنوان سومین هنرپیشه برتر زن انتخاب و برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن از فستیوال فیلم مسکو شد، جایزه ای که تا آن روزها در تاریخ سینمای مصر بی سابقه بوده است.

سال ها بعد که این رمان به زبان های دیگر ترجمه و شهرت جهانی پیدا می کند، در مکزیک نیز فیلمی با الهام از آن ساخته می شود و اگر چه نجیب محفوظ داستانش را براساس واقعیت زندگی خانواده ای از مصر نوشته بود ،لیکن کارگردان مکزیکی این بار جامعه مصر دهه پنجاه را به جامعه مکزیک منتقل کرده است.

ادامه دارد…