به خود آیید آقایان! کارون مُرد!

عباس رضایی، استاندار اصفهان، در آیین افتتاح سیزدهمین نمایشگاه صنایع و تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی اصفهان با لبخندی غلیظ و با ژستی پیروزمندانه از تصویب قطعی انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به اصفهان در دولت به عنوان بهترین مصوبه کابینه خبر می‌دهد. مدیریت اجرایی عالی استان اصفهان با تاکید بر این‌که این اتفاق باید بسیار پیش‌تر از این‌ها روی می‌داد، بهره‌مندی از آب کارون برای توسعه استان اصفهان را ضروری می‌خوانَد. داستان تلخِ مرگ کارونِ از نفس‌افتاده این‌چنین کلید می‌خورَد.

در حالی که تلاش‌های بی‌وقفه و شبانه‌روزیِ مجمع نمایندگان اصفهان در کنار بخش‌های اجرایی استان سرانجام به نتیجه رسیده و آنان توانسته‌اند مصوبه انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به دیار خود را از دولت بگیرند، مسوولین امر در خوزستان به امور دیگری مشغول‌اند. پس از حرکات جنجالیِ تراژیکمدی و نطق‌های نمایشیِ بی‌اثر در مجلس و به جز اظهارات تکراری و بى‌نتیجه‌ی عباس پاپی‌زاده، اینک مجمع نمایندگان استان به سکوتی عمیق فرو رفته است.آقایان! وقتی نمایندگان اصفهان شرط اصلی پس گرفتن استعفای خود را حل شدن موضوع آب عنوان کرده بودند، شما کجا بودید؟ وقتی درب اتاق رییس پارلمان را از جا کندند و پاستور را در منگنه گذاشتند، شما کجا بودید؟ بگذارید حدس بزنیم! شاید مشغول رایزنی‌هایِ تهوع‌آور برای عزل فلان مدیرکل یا نصب بهمان بخشدار بوده‌اید. شاید مشغول شیرفهم کردن فلان وزیر بوده‌اید که برانداختن یا برکشیدن مدیر بهمان اداره به استیضاحش خواهد انجامید. شاید هم مشغول سرعت‌بخشی به روند غیرقانونی استخدام یکی از اطرافیان بوده‌اید و حواس‌تان از کارون پرت شده است. ماجرا هر چه که بوده، در آینده چگونه از دغدغه‌مندی خود نسبت به مشکلات استان سخن خواهید گفت؟

عکس‌العمل استاندار خوزستان نیز در نوع خود جالب توجه است. غلامرضا شریعتی که پیش از این، انتقال آب از خوزستان را نه برای مصارف کشاورزی و صنعتی که برای مصرف شرب عنوان کرده بود، حال با انتشار توییتی، ضمن ردّ ادعاهای همتای اصفهانی‌اش، به اظهارات رضایی اعتراض کرده است. کلیپی ۴٠ ثانیه‌ای که شریعتی در توییتر و در تایید ادعاهای خود منتشر کرده نیز در نوع خود جالب توجه است. در این کلیپ محسن حاجی میرزایی، دبیر هیئت دولت تاکید می‌کند که شورای عالی آب از طرف هیئت وزیران مامور به احیای زاینده‌رود و ساماندهی کمّی و کیفی کارون بزرگ شده است.آقای استاندار! یک بار دیگر کلیپ اظهارات دبیر هیئت دولت را ملاحظه کنید. حاجی میرزایی اشاره می‌کند که زاینده‌رود “احیا” و کارون “ساماندهی” خواهد شد. از طرفی و به گواهی تاریخ، بر همگان روشن است که در این ماجرا از راه‌حل‌های کارشناسی‌شده استفاده نخواهد شد. بدین ترتیب برای استاندار باهوشی هم‌چون شما، جالب نیست که معنای واژه “ساماندهی” در کلام دبیر هیئت دولت را تشخیص ندهد. بی‌تردید پی بردن به مفهوم واقعی جمله بیان شده از سوی حاجی میرزایی چندان سخت نیست: زاینده‌رود با برداشت بی‌رویه و غیرقانونی از آب کارون، احیا خواهد شد.

گذشته از این‌، نباید از نقش دولت در این ماجرا به آسانی عبور کرد. دولتی که در ماجرای انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به اصفهان، خطرناک‌ترین راه حل را برگزیده است. بی‌تردید اعضای کابینه به خوبی می‌دانند انتقال آب بین حوضه‌ای سیاست منقضی‌شده‌ای است که به توصیه کارشناسان در کشورهای توسعه‌یافته و حتی بسیاری از کشورهای در حال توسعه منسوخ شده است. مسئله‌ای که به گواه تاریخ، نه تنها زمینه‌ساز آبادانی مقصد نمی‌شود که در نهایت مبدا را نیز به ویرانه‌ای ابدی مبدّل می‌سازد.در این رابطه، باید از پاستورنشینان پرسید چه توجیهی برای حضور صنایع آب‌بَر نظیر: ذوب‌ آهن و فولاد مبارکه در کویر مرکزی ایران دارند؟ چرا چاره‌ای برای حل این معضل تاریخی نمی‌اندیشند؟ البته که هزینه‌ی انتقال صنایع آب‌بَر از اصفهان به استان‌های ساحلی بالاست اما آیا هزینه آن از ویرانی ابدی استان‌های جنوب‌غرب کشور بالاتر است؟ گذشته از این، چرا بیش از ۴۰ درصد از صنایع اصفهان هنوز به جای پساب از آب استفاده می‌کنند؟ چرا بیش از پنج هزار هکتار از اراضی استان اصفهان به کشت برنج اختصاص یافته است؟ آیا این معضلات هم قابل حل نیست؟در این میان و در حالی که خشک‌ترین استان‌ها نیز قادر به تامین مصرف شرب از منابع داخلی خود هستند، ادعای انتقال آب کارون به کویر مرکزی با هدف مصرف شرب، طنز تلخی بیش نیست. خوزستان، خود شاهد تنش آبی بی‌سابقه‌ای است. بحرانی که علاوه بر خشکسالی، می‌تواند بحران‌های امنیت ملی را به دنبال داشته باشد. آیا رواست بر آتش این بحران بدمیم؟ آیا رواست زمینه تشکیل سومین کویر وسیع کشور را فراهم سازیم؟ به خود آیید آقایان! کارون مُرد…

رضا بهرامی