مهم ترین عوامل افت تحصیلی کودکان عرب خوزستان!

بسیاری از افراد افت تحصیلی را به معنای ناتوانی دانش آموز در یادگیری مواد درسی می دانند . بدون شک این تصوری نادرست است ناتوانی کودک در فراگیری دروس ممکن است از توانایی های ذهنی محدود و ضعیف ناشی شود در حالی که افت تحصیلی به معنای نزول از یک سطح بالاتر به سطحی پایین تر در تحصیل و آموزش است .افت تحصیلی در خوزستان از مباحث مورد توجهی است که در سال های اخیر توجه بسیاری از کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت را به خود مشغول نموده و جهت جلوگیری از این پدیده راهکارهای متفاوتی ارائه شده است . آقای قاسم مزرعه فرد از کارشناسان حوزه آموزش و پرورش خوزستان با ارائه یادداشتی سعی کرده با تجمیع آن دسته از راهکارهای آموزشی که زمینه کم رنگ شدن این پدیده مخرب در مناطق عربی خوزستان را بدنبال می آورند ، به بحث و بررسی پرداخته و پیشنهاداتی در این بابارائه کرده است :

افت تحصیلی یکی از مشکلات نظامهای آموزشی است،وهر سال مقادیر معتنابهی از امکانات مالی ونیرو های انسانی،آموزشی وپرورشی به این معضل اختصاص داده می یابد از آنجا که افت تحصیلی با نظام آموزشی ، فرهنگی ، اجتماعی و خانوادگی جامعه ارتباط تنگاتنگی دارد ، بررسی آن مستلزم دقت نظر و ارزیابی دقیق عوامل عدیده ای است. بسیاری از افراد افت تحصیلی را به معنای ناتوانی دانش آموز در یادگیری مواد درسی می دانند . بدون شک این تصوری نادرست است ناتوانی کودک در فراگیری دروس ممکن است از تواناییهای ذهنی محدود و ضعیف ناشی شود در حالی که افت تحصیلی به معنای نزول از یک سطح بالاتر به سطحی پایین تر در تحصیل و آموزش است .

به منظور تمایز این قبیل ناتوانی ها و افت تحصیلی، ارائه تعریفی از افت تحصیلی لازم وضروری است افت تحصیلی به “کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموز از سطحی رضایت بخش به سطحی نامطلوب گفته می شود” . توجه به تعریف فوق نشان می دهد که مقایسه وسنجش سطح عملکرد تحصیلی قبلی وفعلی دانش آموز بهترین شاخص از افت افت تحصیلی است فرض کنید که دانش آموزی در مدرسه دروس خود را به خوبی فرا می گیرد و حتی در بعضی درسها بسیار موفق و ممتاز است اما پس از مدتی سطح نمرات او نزول می کند در اینجا برای معلم این سوال پیش می آید که علت این افت تحصیلی چیست و چه علت یا عللی موجب شده تا عملکرد تحصیلی دانش آموز تنزل یابد؟

مشاهده این گونه افت وخیز ها در عملکرد تحصیلی دانش آموزان ، ما را به بررسی علل ان فرا می خواند . از آنجا که نظام اموزش وپرورش یکی از سازمان ها و نهادهای پر هزینه کشور است و نیز به دلید ارزش حیاتی ان در تامین و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص جامعه و بطور کلی اعتلای فرهنگی و اقتصادی کشور ، بررسی دلایل افت تحصیلی و روش های مقابله با آن ، می تواند از به هدر رفتن سرمایه های مادی ومعنوی مردم و مسئولان پیشگیری کند و به کارایی هر چه بیشتر افراد جامعه بینجامد.

1-در دوره ابتدایی عامل اصلی این افت تحصیلی را باید در دو زبانگی دانش آموز عرب و بیگانگی با زبان فارسی جستجو کرد. در این مرحله دو زبانگی باعث میشود تا کودک عرب قسمت مهمی از انرژی و هوش و توجه خود را صرف بازخوانی و ترجمه کلمات کرده و آنگاه وارد مرحله یادگیری و پاسخگویی میشود در حالیکه کودک غیر عرب این مرحله را از سالها پیش گذرانده است.

2-بی اعتنایی اولیاء و خانواده ها: از جمله عوامل اصلی کم توجهی خانواده های عرب به تحصیل فرزندان را باید در روابط اجتماعی شدید جامعه عرب دانست. باتوجه به حضور مستمر اولیاء و بویژه پدران در مراسم و واجبات عشیره ای همچون جشن های سرور و اندوه، اعیاد، فاتحه خوانی،عیادت، دید و بازدیدها و غیره لذا فرصت کمی برای اعتناء و توجه والدین به کودکان باقی میماند.

3-همین مورد دومی و بعلت همراهی فرزندان با والدین در بسیاری از حالات میتواند نقش منفی در پیشرفت دانش آموز عرب ایفا کند.

4-شبکه های ارتباط جمعی: انشغال دانش آموز عرب به شبکه های ارتباط جمعی همچون واتساپ تلگرام و غیره بویژه در دوره دبیرستان و سالهای پایانی تحصیل و نزدیکی به کنکور و امتحانات نهایی را باید عامل دیگری دانست اگرچه این مورد فراگیر بوده وشامل عرب و غیر عرب میشود اما کودک غیر عرب بسبب شبکه کوچک و محدود دوستانه و فامیلی در معرض خطر کمتری نسبت به دانش آموز عرب قرار میگیرد

5-عدم اهتمام متمولین و سرمایه داران عرب یا در واقع خیرین منطقه به سرمایه گذاری و کمک در این بخش

6- سیستم متمرکز نظام آموزشی کشور و عدم تناسب محتوای کتب درسی با تاریخ و فرهنگ دانش آموز عرب

7- عدم سرمایه گذاری شرکت ها و ادارات و نیز کارخانه های بزرگ مستقر در مناطق عرب نشین همچون شرکت های عظیم نفتی مستقر درمنطقه

8-نمره های کیلویی یا ارفاق نامعقول برخی معلمان عرب که بازهم روابط شدید جامعه سنتی عرب و تعارفات ناشی از آن باعث تشدید این مسأله میشود.

9-درگیریهای گاه و بيگاه عشیره ای که باز تاثیر بدی بر پیشرفت فکری و اخلاقی و در نتیجه تحصیلی دانش آموز منتمی به یکی از دو طرف درگیری یا حتی کودکان ساکن در محله درگیری میگذارد

10- ترس شدید از آینده شغلی در بین کودک عرب و این احساس که در وضعیت مشابه تحصیلی و مدرک یقیناً نگاه تبعیض آمیز برخی مسؤولان این فرصت را در اختیار غیر عرب قرار می دهد، عامل دیگری جهت بی اعتنایی و بی اهمیتی کودک عرب نسبت به تحصیل میشود.

چنانچه در مقدمه نیز گفته شد این عوامل در صورتی است که دانش آموز عرب و غیر عرب در وضعیت مشابهی از نظر میزان تحصیلات خانواده ها، اقتصاد خانواده ها، امکانات آموزشی و نیروی انسانی مدارس عرب نشین و غیر عرب قرار بگیرند در غیر اینصورت باید این موارد را نیز به عوامل فوق اضافه نمود

قاسم مزرعه فرد