خبرنگار روح دموکراسی

مسعد سلیتی : آزادی اخبار و اطلاعات از مهمترین حقوق شهروندی است که به موجب آن شهروندان حق دارند صادق ترین اطلاعات در خصوص مسائل داخلی و بین المللی و در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی و کلیه موضوعاتی که با سرنوشت جامعه و شهروند در ارتباط باشد آگاه شوند و این آگاهی بوسیله جراید ،رادیو و تلفزیون و دیگر وسایل ارتباط جمعی محقق می شود که منبع جمع آوری و انتشار این اطلاعات شخص خبرنگار است که به حکم حرفه خودبرای جمع آوری اطلاعات در داخل یا خارج از مرزهای کشورش با ارکان قدرت احتکاک پیدا می کند و گاهی این جمع آوری اطلاعات و انتشار آنها مورد پسند این قدرت ها نبوده و منجر به اتخاذ تدابیر عقابی نسبت به خبرنگار خواهد شد و در مناطق بحرانی و خصمانه این رفتارهای عقابی شدت می یابد .

مطبوعات و رسانه ها بعنوان رکن چهارم دموکراسی در کنار دیگر ارکان ازنظام دموکراسی و آزادی در هر کشور پاسداری می نمایند و خبرنگار روح و مدون اخبار و اطلاعات این رکن چهارم دموکراسی است که تنها در صورت آزادی از قید و بند قدرت های سیاسی و اقتصادی و گروه های فشار می تواند با جمع آوری و انتشار اخبار و حقایق در آزادی اطلاعات و انتقال و تداول اندیشه مشارکت نموده و آزادی مطبوعات و رسانه ها بعنوان رکن چهارم را محقق و دموکراسی در کشور را تضمین کند. آزادی مطبوعات یکی از اساسی ترین حقوق و آزادی های است که برای انسانها به آن اقرار شده و در اعلامیه ها ، میثاق های جهانی و قوانین اساسی کشورها مورد توجه قرار گرفته است.

حقوق مطبوعاتی مجموعه قواعد حاکم بر جمع آوری و تهیه ، چاپ ،انتشار و توزیع هرگونه مطالبی که در وسایل ارتباط جمعی از قبیل روزنامه ها ، مجلات ، رادیو و تلفزیون و نظایر آن انجام می گیرد اطلاق می شود . این حقوق در کشور ما در اصل بیست و چهارم قانون اساسی حق آزادی نشریات و مطبوعات را مورد پذیرش قرار داده است و بارزترین قانونی که در خصوص مطبوعات و نه خبرنگاران تدوین شده است قانون مطبوعات مصوب ۱۳۶۴است که در ماده یک مطبوعات را نشریاتی می داند که به طور منظم با نام ثابت وتاریخ و شماره ردیف در زمینه‌های گوناگون خبری، انتقادی،‌ اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، کشاورزی، فرهنگی، دینی، علمی، فنی، نظامی، هنری، ورزشی و نظایر اینها منتشر می‌شوند که حقوق مطبوعات را طی سه ماده این چنین بیان می نماید در ماده ۳ – مطبوعات حق دارند نظرات، انتقادات سازنده، پیشنهادها، توضیحات مردم ومسئولین را با رعایت موازین اسلامی و مصالح جامعه درج و‌به اطلاع عموم برسانند.و در تبصره آن انتقاد سازنده مشروط به دارا بودن منطق و استدلال و پرهیز از توهین، تحقیر و تخریب می‌باشد. ماده ۴ این قانون بیان می دارد هیچ مقام دولتی و غیر دولتی حق ندارد برای چاپ مطلب یا مقاله‌ای در صدداعمال فشار بر مطبوعات بر آید و یا به سانسور و کنترل‌نشریات مبادرت کند و ماده ۵ – کسب و انتشار اخبار داخلی و خارجی که به منظور افزایش آگاهی عمومی و حفظ مصالح جامعه باشد با رعایت این قانون حق قانونی‌مطبوعات است. با تدیق در قانون مطبوعات ملاحظه می گردد حقوق و حمایتی را برای خبرنگار مدنظر قرار نداده است و فقط شخصیت حقوقی مطبوعات را مورد توجه قرار داده است و اما در صورت انتشار مطالبی که قانونگذار آنها جرم تلقی نموده است مسئولیت کیفری متوجه آنان خواهد بود .

 با توجه اهمیت فعالیت خبرنگاران مورد توجه و حمایت نهادی بین المللی قرار گرفته اند وکنوانسیون هاو قطعنامه ها و اعلامیه متعددی در این خصوص مورد تصویب قرار گرفت از جمله یونسکو نیز در بیست و نهمین کنفرانس عمومی خود که در سال ۱۹۹۷ در پاریس تشکیل شد، قطعنامه ای در خصوص محکومیت خشونت نسبت به روزنامه نگاران را صادر کرد که در برگیرنده هرگونه خشونت، چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح است، همچنین موسسات غیر دولتی بین المللی همچون گزارشگران بدون مرز و کمیته حمایت از روزنامه نگاران از خبرنگاران حمایت و سالانه باجمع آوری اطلاعات با انتشار فهرستی کشورهای جهان را بر اساس میزان آزادی مطبوعات و رسانه‌ها و فعالیت آزادانه مطبوعات و خبرنگاران رده بندی می‌کند.

خبرنگاران برای ادامه و ارتقاء فعالیتهای مطبوعاتی و رسانه ی خود نیاز است که آگاهی حقوقی و اطلاعات خود را از قوانین و مقررات کشور افزایش داده و با تنظیم جلسات هم اندیشی با مراجع قضایی در جلب حمایت قوه قضائیه از فعالیت مطبوعاتی خود اقدام نمایند ، همچنین با ارائه تحلیل ها و اندیشه های مترقی زمینه های تحسین دیدگاه اشخاص حقوقی و حقیقی درون حاکمیت نسبت به نقد خبرنگاران و بیان حقایق را فراهم نمایند.

وکیل پایه یک دادگستری