روز عرفه در حجاز!

باافتخار امروز پنجشنبه ۹ مردادماه ۱۳۹۹ در روز عرفه و دعا و نیایش، شمارا به تلاوت ترکیبی بسیار زیبایی از استادان مشهور جهان در مقام حجاز که با شرایط روحی بندگانِ مخلصِ خدا در روز عرفه سازگار است، دعوت می‌کنم.

حجاز ازنظر لغوی نام منطقه‌ای در شبه‌جزیره‌ی عربستان و همچنین نام پرده‌ای از پرده‌های موسیقی است و گفته‌اند صدایی که از زنگوله خیزد. حجاز نغمه‌ای بسیار جذاب و گسترده است. برخی گوشه‌های آن سرور معنوی به ارمغان می‌آورد؛ و برخی دیگر حالت بشارت‌دهنده دارد و عشق و محبت الهی را در انسان زنده می‌سازد و حالتی که این مقام در ذهن متصور می‌سازد حالت ذهنی و ضمیری آن است و غالباً تلاوت با این مقام در ذهن شنونده فاصله‌ی دور و بعد مسافت را ایجاد می‌نماید و شنونده احساس می‌کند که از مکانی بالا و دور سخن می‌گویند.[۱]

دکتر لفته منصوری :گویا بادیه‌نشینان به هنگام حرکت همراه شتران خود، چون تحت تأثیر گام برداشتن آن‌ها قرار می‌گرفتند، نغماتی سر می‌دادند که به‌تدریج این نغمات گسترده شد به‌گونه‌ای که به دلیل منحصربه‌فرد بودن به شکل یکی از مقامات درآمد. این مقام به یکی شدن، چاره‌اندیشی و فکر فرومی‌برد و درعین‌حال غم عمیق، شور و شعف همراه با احساسات عالی و حزین به هم‌آمیخته می‌شوند. این مقام دعوت به یکپارچگی و اتحاد و آرزوی سعادت بشر را دارد.[۲]

حجاز ازجمله مقام‌هایی است که می‌توان آن را عربی اصیل دانست. این مقام گوشه‌های گوناگون دارد که مشهورترین آن‌ها عبارت‌اند از: حجاز کار، سوز دل، شت عربان و اوج آرا.[۳]کیفیت آهنگ این مقام تا حدودی با حجاز پارسی اختلاف دارد و عرب‌ها حق مطلب را ادا نموده‌اند و بافاصله یک‌پنجم این گوشه را شروع می‌کنند که خود یک جهش معنوی به‌سوی دنیای بالا است، ازاین‌رو مناجات به درگاه الهی با این مقام خوانده می‌شود. به روایتی صوت قرآن نیز در آهنگ حجاز بسیار مؤثر می‌افتد و در قلوب اهل ایمان جای می‌گیرد. حجاز حالتی جهشی دارد و گویی انسان می‌خواهد با خدای خود راز و نیاز کند مانند مناجات بالای گلدسته‌های مساجد. اساتید لحن در توصیف این مقام آن را ناله‌ی برخاسته از غم هجران حوادث گذشته می‌دانند و اجرای آن را با جریانی بسیار ملایم و روان همراه دانسته و هر نوع تکلف در آن را باعث کاهش میزان اثرگذاری قلمداد نموده‌اند.[۴]

این مقام آرام و روان آغاز می‌شود. قاری، هنگام تلاوت این نغمه در حکم شتربانی است که آرام و با طمأنینه با گام‌های آهسته به همراه شتر خود حرکت می‌کند.پنج تلاوت زیر را طی ۲:۲۷ دقیقه در مقام یا نغمه «حجاز» تقدیم دل‌های پر ایمان شما در روز عرفه می‌کنم:

۱- استاد شحات محمد انور آیه ۱۴۰ سوره مبارکه نساء
۲- استاد محمد اللیثی آیه ۱۹۴ تا ۱۹۵ سوره مبارکه آل‌عمران
۳- استاد راغب مصطفی غلوش آیه ۳۴ سوره مبارکه کهف
۴- استاد یوسف کامل بهتیمی آیه ۳۹ سوره مبارکه فصلت
۵- استاد محمد عبدالعزیز حصان آیه ۱۴۰ سوره مبارکه نساء

همچنین ویدیوی تلاوت بسیار زیبا از قاری برجسته‌ی ایرانی استاد حاج حامد شاکر نژاد که در تاریخ ۲۸ خردادماه ۱۳۹۶ آیاتی از سوره‌ی مریم را در کشور اندونزی تلاوت کرده و تشویق و اعجاب قرآن دوستان آن دیار را برانگیخته است؛ در کانال تلگرامی «یادداشت‌های لفته منصوری» تقدیم حضورتان می‌کنم.پروردگارا در این روز عرفه معرفت ما را نسبت به خودت و خودمان و تمامی آفریده‌هایت افزون بفرما! مغفرت و آمرزش همیشگی خود را شامل همه عزیزان سفرکرده آسمانی ما قرار بده! به‌حق لطف و رحمت بی‌واسطه‌ات یا ارحم‌الراحمین.