جهش تولید اتفاق خواهد افتاد اگر…- ۱

جهانگیر داودی :ما در کشور حدود۱۴۳ میلیون هکتار زمین با قابلیت کشاورزی داریم. که ۱۲۰ میلیون هکتار آن یعنی حدود ۷۴% دارای کیفیت ضعیف، ۱۷/۲ میلیون هکتار دارای کیفیت متوسط و ۵/۸ هکتار دارای کیفیت خوب و خیلی خوب است.۲۰/۷۳۰/۶۲۵ میلیون نفر از جمعیت کشور بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ روستایی هستند و تشکیل ۶/۰۷۰/۵۴۷ خانوار را می دهند.نبود آب مشکل اصلی نیست، چرا که در ۷۰ درصد اراضی بارندگی در حدود ۲۵۰ میلیمتر است.با آبیاری کوزه ایی بخش اعظمی از زمینهای کم بازده را میتوان به زیر کشت برد. و تجربه های موفقی در این خصوص در دنیا وجود دارد. که البته هنوز در کشور در این زمینه اقدام موثری نشده است.

تبخیر و هدر رفت آب در این شیوه حدود صفر است برخلاف سایر انواع آبیاری ها. میتوان براحتی انواع کود و مایحتاج ضروری گیاه یا درخت را از طریق کوزه برای درخت مهیا کرد.پس بیابانهای ایران کمی خاک مرغوب برای ایجاد سازگاری و شیوه های جدید آبیاری نیاز دارد.آنچه در کشاورزی ما مغفول مانده “ترویج” است. ما مهندس کشاورزی بیکار به وفور داریم. این در حالی است که کشاورزان ما هنوز برای کشت گندم از کود فسفات و پتاس استفاده می کنند. که بجز هزینه هیچ خاصیتی برای گندم ندارد.بیش از ۹۰ درصد کشاورزان سنتی ما هنوز نمی دانند برای گندم در زمان برگ زدن نیاز به کود ازت است و در زمان خوشه زدن نیاز به کود اوره دارد. این نشان می دهد چقدر جای کار علمی در بخش کشاورزی کشور وجود دارد.

ما طرح های ترویجی ملی را در کشورهای هندوستان، ترکیه و تایلند بررسی کردیم. واقعا یک انقلاب کشاورزی بود و نتایج خیره کننده داشتند. فقط با ایجاد ارتباط هفتگی و ماهیانه بین مهندسان کشاورزی و کشاورزان. در حالی که اکنون متوسط برداشت گندم در کشوری مثل ایرلند ۷ تن است در ایران حدود ۳/۵ تا ۴ تن است و در بخش دیم حدود۱/۲ تا ۱/۵ تن بصورت میانگین ( بسته به میزان بارشهای سالیانه). این در حالی است که میانگین برداشت برخی از اقلام بذر اصلاح شده حدود ۱۲ تن در هکتار است.مهندسان کشاورزی ما از بیکاری در رنج هستند و کشاورزان ما از نبود آگاهی. تاکنون تجربه و تخصص کنار هم قرار نگرفته اند.یک مدیریت قوی با ساختار سازی درست حلقه مفقوده بخش کشاورزی است.

“ترویج” شاه کلید تحول و جهش در بخش کشاورزی است برای دولت هم یک ریال هزینه ندارد و بسادگی میتواند از محل افزایش محصول بصورت درصدی پرداخت شود.ظرفیتها در بخش کشاورزی بی نظیر است. چه در بخش تولید و چه در بخش صنایع تکمیلی. که در سایه درآمدهای نفتی آسیب دیده و کسی به آن توجه نمی کند.کاهش ارزش پول ملی این ظرفیت را بشدت بالا برده است. تا جایی که گوجه، سیب زمینی و پیاز قاچاق میشود! این یعنی ظرفیت بسیار خوبی در بخش کشاورزی ایجاد شده است . بخصوص برای صادرات. تاکنون ۱۴ درصد ارزش صادرات نفت به واردات محصولات کشاورزی اختصاص می یافت که با شروع تحریم و رونق کشاورزی بشدت کاهش یافته است.درآمد ریالی چندین برابر شده. یک عزم ملی نیاز است. راهکار مناسب و ارزشمند ظرفیت سازی است نه مبارزه با قاچاق محصولات کشاورزی.

همین ظرفیت در بخش دامپروری هم هست. طرح “طوبی” یک طرح ظالمانه بود که باعث نقض مالکیت خصوصی و باعث غصب محل چرای دامها و آسیب جدی به این صنعت شد. بیکاری جوانان روستا حاصل حصار کشی محل چرای دامها بود.با مهاجرت روستانشینان به شهرها حتی در یک شغل پست هم، از روز اول بیمه میشوند، اما کشاورزان ما تا جان در بدن دارند باید کار کنند و هرگز بازنشست نمی شوند! گویا صنعت بیمه هنوز بخش کشاورزی و دامپروری کشور را ندیده است و اهمیت آن را درک نکرده است.عموما کشاورزان ما دوران پیری سخت و فلاکت باری دارند. بدون بیمه و بازنشستگی.این در حالی است که کشاورزی بخش استراتژیک و یک صنعت پیشرو و پیچیده در هر اقتصادی است. در آمریکا اکثر روسای جمهور گاوچران هستند و در ایران دامداری و کشاورزی جزء مشاغل پست محسوب میشوند و شاغلین این بخش اغراق نخواهد بود اگر عنوان کنیم که شهروند درجه دو محسوب میشوند. حالا شما پیدا کنید دلیل عقب ماندگی ما را در بخش مهم و استراتژیک کشاورزی را.

جدیدا طرحهایی مثل بیمه روستائیان در حال اجراست و تا قبل از آن روستائیان توصیه اکید به فرزندان خود می کردند که خود را از روستا و نبود امکانات نجات دهند و بدین شکل روستاها خالی از سکنه شد. طرح آمایش سرزمینی اجرا نشده و روستاییان حق دارند مهاجرت کنند. چرا که هنوز در بسیاری از روستاها حتی آب بهداشتی برای خوردن نیست.ما بعد از انقلاب دچار ضعف شدید طرح های ملی در بخش کشاورزی شده ایم. بجز چند طرح محدود ما هیچگاه طرحی مثل اصلاحات ارضی نداشته ایم.